Een ontmoetingsplaats voor vraag en aanbod?
Is de aandelenmarkt gewoon een plek, waar vraag en aanbod van aandelen van bedrijven bij elkaar komen en de prijs van die aandelen op een rationele manier tot stand komt of spelen er nog andere krachten een rol van betekenis?

Nog niet zo heel lang geleden ging men ervan uit, dat de aandelenmarkt efficiënt was en dat de aandelenprijzen alle beschikbare informatie al verdisconteerd hadden. De gezamenlijke kennis en wijsheid van alle marktparticipanten zou daarvoor garant staan.

Markten zijn imperfect
Recente studies wijzen echter uit dat markten verre van perfect zijn en bovendien sterk beïnvloed worden door sociale stemmingen. Zelfs de op een bepaald moment beschikbare liquiditeit drukt zijn stempel op het prijzenniveau.

Zo kan men in de hiernaast staande grafiek goed zien hoe de markt opveert, telkens als de Federale Bank van de VS de monetaire verruiming via QE 1 en QE 2 toepast. Door de rente laag te houden worden beleggers ook nog eens gedwongen elders dan in staatsobligaties rendement te zoeken. Bij een rentepercentage dat na inflatiecorrectie negatief is, vindt men plotseling 3-4% dividend op aandelen zeer aantrekkelijk.

Bewuste beïnvloeding
De reden dat stimulering van de aandelenmarkt zo'n belangrijk onderdeel van de FED-politiek is, zit 'm in de invloed die de aandelenmarkt heeft op de stemming van de bevolking.

Vooral in de VS, waar veel particulieren hun spaargeld in aandelen hebben belegd, heeft een positieve aandelenbeurs een belangrijk "wealth effect" op het consumentengedrag. Ziet deze zijn spaarpot echter in rook opgaan, dan houdt hij begrijpelijkerwijs de hand op de knip.

Aandelenbeurzen stimuleren via lage rente en losse monetaire politiek is één ding, maar of dat genoeg is de sociale stemming in een land blijvend te beïnvloeden is iets heel anders.

Hoge werkloosheid en dalende huizenprijzen hebben een veel grotere invloed op het gemoed van de mens. Hoge schulden zijn pijnlijk voelbaar bij wegvallende inkomsten en wegzakkend onderpand.

Markten zijn verslaafd aan stimuleringsmaatregelen
Het uitblijven van verdere monetaire verruiming ( QE3 ) gisteravond miste dan ook zijn uitwerking niet. Beurzen doken onmiddellijk in het rood.

Juist door de aanzwellende slechte berichten over de economie, onder gekapitaliseerde banken, insolvabele landen en gebrek aan politieke daadkracht, hadden bij beleggers de verwachting gewekt dat de FED wel weer de geldpersen zou aanzetten.

Wellicht dat de FED zich bewust is van de beperkingen van monetair beleid. De Japanse Centrale Bank heeft jarenlang getracht de beurs overeind te houden met enorme liquiditeitsinjecties, echter zonder blijvend succes. Hiernaast is trouwens mooi te zien dat de Amerikaanse en Europese beurzen de Japanse beurs tot dusverre aardig kopiëren.

Averechtse uitwerking?
Daar komt nog bij dat de strijd tussen voor- en tegenstanders van monetaire verruiming steeds feller wordt, nu gebleken is dat de verwachte effecten van de eerste twee pogingen uitgebleven zijn.
De economie hapert, de werkloosheid lijkt weer wat toe te nemen en huizenprijzen blijven dalen ondanks de lage hypotheekrente.

Deze keer heeft de president van de FED nog weerstand kunnen bieden aan zijn bij hem natuurlijke neiging om de geldpers aan te zetten. Een verdere verslechtering van de economie en een instortende aandelenbeurs zullen de roep om actie echter weer doen oplaaien.

Velen betwijfelen echter of het tij nog te keren is op het moment dat de negatieve stemming in de maatschappij de overhand heeft gekregen. Zou dat zo zijn, dan hebben tegenstanders van overheidsinmenging er een beslissend argument bijgekregen.

Het verdere verloop van de schuldencrisis zal moeten uitwijzen of diepgaande bemoeienis met de vrije markt gerechtvaardigd is geweest. Ondertussen worden belastingbetalers opgezadeld met de consequenties van foute beslissingen van banken en politici en worden verantwoordelijke spaarzame mensen gestraft met een onnatuurlijk lage rente en inflatie op voedsel en energie.

Helaas zullen wij nooit weten hoe de crisis zich ontwikkeld had zonder al dat "weloverwogen" overheidsingrijpen.

(Google auteur)

 
Categorie Financieel Advies