Vroeg of laat wordt iedere ondernemer geconfronteerd met situaties die een ingrijpende beslissing vergen, zo ingrijpend dat het voortbestaan van de onderneming ervan kan afhangen.

Dat hoeven natuurlijk niet alleen bedreigende situaties te zijn zoals recessies, stakingen, nieuwe concurrenten etc., maar ook omstandigheden die expansie, samenwerking, verovering van nieuwe markten en introductie van innovatieve producten mogelijk maken.

Op het moment dat de ondernemer zich realiseert dat zijn beslissing verstrekkende gevolgen kan hebben, komt het hele besluitvormings-proces onder druk te staan en wordt daarmee de kans op fouten vergroot.

Uiteraard zijn er naast het hier afgebeelde besluitvormingsmodel, nog vele andere die de taak van de ondernemer makkelijker kunnen maken, maar hij moet vele valkuilen zien te vermijden, ongeacht het gebruikte model.

Vooroordelen en natuurlijke neigingen verhinderen vaak de juiste besluitvorming.
De ondernemer is zich hier meestal niet van bewust en denkt dat hij op een volkomen rationele wijze tot zijn besluit is gekomen.

Om de gekwelde beslisser een helpende hand toe te steken, volgen hier een aantal veel voorkomende dwalingen die mensen en dus ook ondernemers op het verkeerde been kunnen zetten:

  • Besluitvorming kan natuurlijk niet plaatsvinden zonder voldoende informatie. Er bestaat echter een zeer duidelijke tendens om de eerste informatie die vergaard is, het zwaarst te laten wegen bij latere evaluaties.
  • Bij onoverzichtelijke situaties geeft men vaak de voorkeur aan nietsdoen boven het aangaan van onbekende risico's. Die neiging wordt nog eens versterkt als er meerdere alternatieven zijn. Niets doen is echter ook een beslissing en verdient daarom gelijke weging als de alternatieven.
  • Terugkomen op een eerder genomen besluit stuit in de regel op stevige weerstand. Niet iedereen heeft gehoord van "beter ten halve gekeerd dan ten hele gefaald". Het vergt dan ook enige wilskracht om te erkennen dat nieuwe informatie een koersverandering kan rechtvaardigen.
  • Wanneer de ondernemer zich bij het besluitvormingsproces laat beïnvloeden door de mening van een expert of door de publieke opinie, dan is dat weliswaar begrijpelijk, maar niet altijd verstandig. Het is voor niemand makkelijk in te gaan tegen de expert, die het toch moet weten, of tegen de gangbare consensus.
    De ondernemer, die zich bewust is van deze sterke invloed, zal zelf moeten zien uit te vinden of die meningen wel het belang van de onderneming dienen.
  • Mensen voelen zich van nature aangetrokken tot de informatie die hun mening bevestigt. Bovendien hebben ze maar weinig informatie nodig als het gaat om iets dat zij al intuïtief geloven, terwijl omgekeerd er vrachtwagens vol bewijs nodig zijn om diezelfde intuïtie te ontkrachten.
  • Niet zelden worden emotionele beslissingen genomen, die vervolgens achteraf gerationaliseerd worden. Evenzogoed heeft de mens het talent ontwikkeld om slechte beslissingen achteraf te rechtvaardigen met logische en redelijke verklaringen. Daar doorheen te prikken vergt een behoorlijk kritische instelling en het vermogen om voor advocaat van de duivel te spelen met zichzelf.
  • Dramatische gebeurtenissen uit het verleden kunnen een zware stempel drukken op de ondernemer en diens beoordelingsvermogen sterk beïnvloeden.
  • Bij de zoektocht naar een oplossing is menig ondernemer al snel geneigd hiermee te stoppen als hij denkt een redelijke oplossing gevonden te hebben. Een bevredigende keuze hoeft echter lang niet de optimale te zijn.
  • Wishful thinking en selectieve perceptie is vele ondernemers ook niet vreemd. Natuurlijk optimisme kan al snel leiden tot een ongerechtvaardigde "reken je rijk" oplossing, waarbij sommige feiten te positief beoordeeld worden en andere feiten genegeerd.

De ondernemer die zich bewust is van de vele valkuilen, scherp zijn doelstellingen in het oog blijft houden en onverdroten doorgaat met het zoeken naar informatie die zijn overtuigingen ontkrachten, maakt een goede kans om tot de juiste beslissing te komen. Hulp van buitenaf kan die kans nog eens sterk verbeteren.

(Google auteur)

 
Categorie Organisatie Advies