Opvolging binnen familiebedijven
Opvolging binnen familiebedrijven:
kroonprinsen of kruisridders
Opvolging binnen de familie is niet (meer) vanzelfsprekend. In de afgelopen decennia is dit besef gegroeid, onder zowel kinderen als ouders. Onder andere als gevolg van de economische ontwikkeling en verbeterde scholing. Dit is geen geheim, maar dat deze ontwikkeling een fenomeen wordt, is minder bekend. Familiebedrijven dienen zich dit te realiseren, om vervolgens tijdig in overleg te treden met, in hun ogen, de beoogde opvolgers: de kroonprinsen.
Vanzelfsprekendheid?
Het is niet vanzelfsprekend dat kinderen in de toekomst het bedrijf van de ouders willen overnemen. Opvolging binnen de familie wordt minder belangrijk. In Nederland geldt dat amper 3% van de kinderen uit ondernemersfamilies het bedrijf van de ouders direct na afronding van hun studie wil overnemen. De bereidheid om tot het familiebedrijf toe te treden is vijf jaar na afronding van de studie een stuk hoger. Dit wijst erop dat veel studenten na hun studie eerst andere ervaringen willen opdoen, met als optie om op een later tijdstip terug te keren naar het familiebedrijf. 10% van de kinderen uit ondernemersfamilies doet dat uiteindelijk ook. (bron: Ernst & Young: “Coming home or breaking free?”).
Overnameprijs
De overdracht van aandelen binnen het familiebedrijf geschiedt gewoonlijk tegen een prijs die gemiddeld rond 50% onder de prijs ligt die een externe koper zou moeten betalen. De opvolgers hebben zodoende een concurrentievoordeel, maar een nadeel (los van de discussie met de overige familieleden die zich tekort gedaan kunnen voelen) is dat de opvolgers onvoldoende geprikkeld worden om zich maximaal in te zetten. Daarnaast geldt voor de meeste familiebedrijven dat de overnameprijs de invulling voor het pensioen vormt. Bij een lagere prijs kan dit een tekort opleveren.
Alternatieven
Kinderen hebben wellicht niet de overtuiging dat overname van het familiebedrijf voor hen de beste optie is. Het is dan ook niet raadzaam de kinderen te willen dwingen. De kinderen zullen zelf op zoek gaan naar kansen en mogelijkheden die passen bij hun eigen interesses, opleiding en voorkeur. Kruisridders in de positieve zin van het woord: het nastreven van eigen doelstellingen en ideeën in plaats van in een voor hen gecreëerd keurslijf terecht komen.
Gevolgen
Doordat slechts 1 op de 10 kinderen voornemens is het familiebedrijf over te nemen, zullen familiebedrijven zich dus tijdig moeten beraden over de geplande overdracht van de onderneming. Wanneer bekend is dat de beoogde opvolger andere plannen heeft, kunnen de ouders zich mentaal voorbereiden op verkoop van het bedrijf aan een externe partij. Met ongeveer 260.000 familiebedrijven in Nederland zullen de komende jaren meer en meer bedrijven “op de markt” komen. Dit gegeven biedt ook kansen, zowel voor de verkopers als de kopers.
Het ondernemen zit mij al van jongs af aan in het bloed. Mijn vak- en branchegerichte studies, waaronder MBA/SPD, Bouwkunde , Marketing en Bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit en mijn huidig afgesloten studie postdoctoraal RAB fiscaal juridisch staan naast mijn gedrevenheid garant voor een grote kennis en expertise op financieel en marketing gebied. Ik ben ondermeer adviseur geweest bij multinationals op het gebied van automatiseringstrajecten, financieel directeur bij diverse ondernemingen en bij tal van bedrijven, vaak vanaf de werkvloer, mede en/of zelfstandig opgebouwd. Door de markt gedreven bleek mijn jarenlange ervaring en netwerk goed van pas te komen voor elke ondernemer die zich gesteld ziet voor een bedrijfsopvolging of bedrijfsovername.
Opvolging binnen de familie De achilleshiel voor de continuïteit van het familiebedrijf is de opvolgingskwestie. Ten eerste wil de fiscus graag meeprofiteren van de overdracht van de eigendom. Daarnaast kan de overdracht van de leiding zowel binnen het bedrijf als in de familie tot spanningen leiden. Het personeel en het management kunnen problemen hebben met de persoon van de opvolger. De aandeelhouders maken zich misschien zorgen over de gewijzigde machtsverhoudingen. Ook binnen de familie laaien de emoties soms hoog op. Het is van groot belang tijdig na te denken over de opvolging.
Zo herkenbaar als het politieke- en bancaire onvermogen! Alsof Nederland BV al niet genoeg te lijden heeft. Gelukkig worden in Zuid-Nederland bemoedigende initiatieven genomen. Alles is familie en Samen sta je sterk... Zie o.a. http://www.bfbg.nl/nieuws/'alles-is-familie'.aspx
Een bedrijfsopvolging binnen de familie is voor het overgrote deel EMOTIE. De communicatie tussen ouders en kinderen is daarbij cruciaal. Het advies: begin tijdig met gesprekken over de opvolging. Je zit als aandeelhouder en familie dicht bij elkaar, dus denk je dat je elkaar goed kent. Dus wordt er gezwegen. Dat komt het opvolgingsproces niet ten goede. Maak zaken bespreekbaar, wellicht kan de opvolging dan toch binnen de familie plaatsvinden.