Een groot deel van de maatschappij werkt als kenniswerker of in de dienstverlening. Mensen in deze sectoren werken veel met het hoofd en met mensen, waardoor het risico op mentale overbelasting groter is dan in meer fysieke beroepen. Wanneer je bewust bent van het risico wat jouw werk als kenniswerker met zich mee brengt, kun je dit risico verkleinen door er op een goede manier mee om te gaan. Welke risico’s zijn dit dan en wat kun je er tegen doen?

In het boek ‘de lessen van burn-out’ uit 2000 noemt Annegreet van Bergen vier risico's die vijftien jaar later nog heel erg actueel zijn.

Weinig mentale rust

Het eerste risico is doordat we veel met ons hoofd bezig zijn we bijna geen mentale rust meer krijgen. Waar je vroeger met eentonig werk even kon wegdromen, vraagt veel van ons huidige werk een hoge concentratie. Daarnaast heeft ons hoofd dagelijks heel veel prikkels en informatie te verwerken die tot ons komen via alle digitale schermen. Tip: neem elke dag de tijd om je hoofd te legen en deze te ontspannen.

Mensenwerk

Een tweede risico is dat we veel met mensen werken. We moeten ons inleven in klanten, omgaan met lastig gedrag, vergaderen met collega’s, ons aanpassen aan de cultuur van het bedrijf. Voor veel mensen is het lastig om hun eigen identiteit vast te houden en bijvoorbeeld hun eigen behoeften en grenzen te bewaken.  Tip: wanneer je veel met mensen werkt, leer om je communicatieve vaardigheden goed in te zetten en neem ook eens tijd om weer tot jezelf te komen. Neem bijvoorbeeld even een korte pauze na een lastig gesprek om bij te komen en te checken waar jij behoefte aan hebt.

Werk is nooit af

Een derde risico is dat het werk nooit af is. Een bakker bakt zijn brood en wanneer hij klaar is gaat hij naar huis. Bij kenniswerkers is het niet zo duidelijk. Er is geen natuurlijk einde meer aan het werk, je kunt blijven doorwerken. Zeker doordat we veel meer thuis zijn gaan werken, is het risico groot dat de tijd wordt vergeten. En de  scheiding tussen werk en privé is veel kleiner geworden doordat we altijd bereikbaar zijn. Tip: leer om een goed evenwicht te houden tussen betrokkenheid en afstand nemen.

Onduidelijkheid

Het vierde risico is onduidelijkheid over de output en de kwaliteit van het werk. Een bakker weet wanneer zijn brood goed is. Ook in de industrie zijn er heldere richtlijnen over de output en de kwaliteit door de vele normeringen. Bij kenniswerkers en dienstverleners is het vaak ongrijpbaar en subjectief. Wanneer heb je het ‘goed’ of ‘slecht’ gedaan? Wanneer is een klant tevreden? Dat is niet zo zwart wit te zeggen. Deze onduidelijkheid maakt dat voor veel mensen de draaglast van hun werk erg zwaar wordt.

Hoe je hiermee omgaat is voor iedereen anders. De een neemt een ontevreden klant of leidinggevende heel persoonlijk. Een ander kan het gemakkelijker naast zich neerleggen. De perfectionisten onder ons doen er nog een schepje bovenop, het kan altijd beter. Tip: probeer duidelijk te krijgen en afspraken te maken over de kwaliteit van je werk en de output die je levert. Wat zijn de verwachtingen van jouw leidinggevende of jouw klant? Wanneer zijn zij tevreden?

Zelfkennis

Deze kennis- en diensteneconomie heeft veel goede en inspirerende kanten. Wanneer je rekening houdt met de bovengenoemde risico’s kun je ook vele jaren gezond en met veel met plezier werken.

Het vraagt wel van je dat je zelfkennis opdoet, dat je inzicht hebt in je reactiepatronen en de vicieuze cirkels waar je in terecht kunt komen wanneer je stress begint te krijgen. In een vroeg stadium kun je nog veel veranderen aan deze automatische reactiepatronen en erger voorkomen. Een leidinggevende of coach kan hierin een goede gesprekspartner en spiegel zijn.

Wil je ook meer vanuit ontspanning leren werken? Vraag dan via mijn site de Toolkit ontspannen ondernemen aan. Ook voor niet-ondernemende dienstverleners en kenniswerkers is de Toolkit een goed hulpmiddel.
 
 
Verwante publicaties:

 

 
Categorie Organisatie Advies