We zijn in Nederland ooit met pensioenregelingen begonnen om ervoor te zorgen dat nadat een werknemer “arbeidsongeschikt” werd (vanwege ouderdom) om te kunnen werken er nog steeds inkomen was. Een procent of 70 van het gemiddeld verdiende loon vinden we in Nederland wel redelijk om door te kunnen leven na pensionering. Maar pensioenen staan “onder druk”.

De afgelopen anderhalve eeuw is het pensioen voor veel werknemers geëvolueerd tot een vermogensbestanddeel. En voor veel werkgevers een oplopende kostenpost.

De politiek in de arbeidsovereenkomst tussen werkgever en medewerker enerzijds en de uitvoerders, adviseurs en toezichthouder aan de andere kant, brengt met zich mee dat het uitgestelde salaris een speelbal is geworden waarvan werknemers steeds meer de dupe gaan worden.

Onder politiek verstaan wij het ene zeggen en het andere doen. Iets verkopen, terwijl er een ander doel is.

Werkgever

Veel werkgevers willen zo laag mogelijke lasten. Bijna per definitie zien wij dat als het pensioencontract met de uitvoerder afloopt, wordt voorgesteld om de pensioenen te versoberen, omdat de pensioenen onbetaalbaar worden.

De toekomstige pensioenopbouw wordt vaak met tientallen procenten verlaagd. Dit blijkt overigens niet altijd even duidelijk uit de voorstellen die worden gepresenteerd door (de adviseur van) de werkgever. Zouden de werknemers ook akkoord gaan als het huidige salaris in plaats van toekomstige salaris met enkele tientallen procenten wordt verlaagd?

Werknemer

Pensioen is uitgesteld salaris. Veel werknemers hebben hier echter niets over te zeggen. Bij versobering van de pensioenregeling is het logisch dat de versobering van de pensioenregeling leidt tot een compensatie in het salaris, zodat de werknemer zelf kan bepalen wat hij of zij met hun uitgestelde salaris doet.

De utopie dat werknemers veel keuzemogelijkheden willen en zelf willen en kunnen beleggen met hun uitgestelde salaris klopt niet (zie o.a. onderzoek Universiteit Tilburg). Werknemers kiezen veel liever voor een gegarandeerd pensioen zodat zij normaal financieel kunnen doorleven na hun pensionering. Veel werknemers kunnen ook helemaal geen (beleggings-)risico lopen met hun pensioen. Zij hebben “de 70%” gewoon nodig.

Wat past bij de werknemers in uw bedrijf?

Adviseur

Veel adviseurs kletsen heel vaak in het belang van de werkgever. Hoe zuiver zijn hun beweegredenen?

  • Het is volgens de meeste pensioenadviseurs (van werkgevers) normaal om het pensioen budgetneutraal te veranderen (en het uitgestelde loon met tientallen procenten verlagen?). Meekletsen met de opdrachtgever die nogal eens als enige visie heeft om meer winst te maken door te bezuinigen op de (uitgestelde) salarissen van de werknemers.
  • Werknemers zouden graag keuzemogelijkheden willen? Ja, kiezen of zij wel of niet meedoen aan het (onzekere en moeilijke) pensioen. Kiezen of zij nu hun uitgestelde salaris kunnen gebruiken of later. Niet hoe zij hun pensioenvermogen kunnen beleggen met een onzeker rendement. Immers als zij een normaal pensioeninkomen willen hebben zullen zij forse beleggingsrisico’s moeten nemen.

Pensioenuitvoerders

Logisch, een pensioenverzekeraar wil winst maken en een pensioenfonds (geen winstoogmerk) wil diensten afzetten en een mooie reserve opbouwen voor de continuïteit. Hun mensen aan het werk houden.

Wij vragen ons vaak af wie het voor wie doet. De ideeën die achter de uitvoerder zitten zijn niet alleen om voor de deelnemers een zo mooie en goed mogelijk pensioen te realiseren.

Toezichthouder

De toezichthouder werpt zoveel drempels op (aantal werknemers bij de AFM en DNB stijgen maar door) en halen steeds meer taken naar zich toe. Er zijn ten opzichte van het tijdperk van de woekerpolissen zeker grote verbeteringen  doorgevoerd, maar of het nou zoveel beter is geworden de afgelopen jaren?

De politiek

Vanuit de politiek is een belangrijke wens om ervoor te zorgen dat er geen armoede komt bij gepensioneerden. Logisch want anders doen zij een beroep op subsidies.

Ook wil de politiek niet meer dat banken en verzekeraars gered moeten worden met belastinggeld, zoals wel moest door de economische crisis. Om dit te bereiken is besloten om ervoor te zorgen dat de reserves van dit soort financiële instellingen zouden worden vergroot. De rente werd verlaagd en de opslagen die worden gevraagd aan hun cliënten worden verhoogd.

Dit is zeer nadelig uitgepakt voor de pensioenen van veel werknemers. Pensioenen worden verlaagd en pensioensystemen worden veranderd omdat de kosten stijgen. Iets met het kind en het badwater.

Als het onbespreekbaar is om de huidige inkomens van werknemers met enkele tientallen procenten te verlagen, waarom zou je als Ondernemingsraad dan wel instemmen met een voorstel van (de adviseur van) de werkgever om het uitgestelde salaris van werknemers met enkele tientallen procenten te verlagen of om hen veel (beleggings-)onzekerheid te geven?

Zeker als de onderneming een mooie winst behaald. Als het bedrijf in de financiële problemen zit kan ik  mij voorstellen dat dit een ander verhaal is: liever werk dan een mooi pensioen.

Maar is versobering echt nodig? Of worden de pensioenkosten nu wat hoger omdat de rente laag is en was de premie in het verleden (te?) laag omdat de rente hoog was en heeft de werkgever hiervan geprofiteerd.

Werknemers hebben volgens mij een pensioenafspraak gemaakt met de werkgever toen zij bij het bedrijf gingen werken. Als de omstandigheden veranderen kijk je als OR uiteraard naar de veranderde omstandigheden en hou je hiermee rekening. Maar het is niet zo dat alle pensioenregelingen veranderd moeten worden omdat het contract met de pensioenuitvoerder afloopt en als wij lezen wat er gepubliceerd wordt, lijkt dit er wel op.

 
 
 
 
 
Verwante publicaties:

 
 
 
Categorie Financieel Advies