Pensioenadviseurs scoren graag bij hun opdrachtgevers en adviseren standaard:

  • Dat het huidige middelloonpensioen onbetaalbaar wordt;
  • dat er versoberd moet worden,
  • dat werknemers graag een flexibel pensioen willen en
  • dat dus naar beschikbare premie moet worden overgestapt. Beschikbare premie levert ook een mooi pensioen op.

Dit klinkt bij veel werkgevers als muziek in de oren: minder (stijgende) lasten, dus goed voor de winst en toch een mooi pensioen.

Maar: de werknemers blijken vaak de dupe te zijn!

De pensioenlasten stijgen vanwege de lagere rentestand (meer inleggen om hetzelfde pensioen te bereiken) en het feit dat “we” gemiddeld langer leven (pensioen moet dus langer worden uitgekeerd). Hierdoor zijn we in Nederland van eindloon en pensioen rond leeftijd 60 jaar (begin 90-er jaren) naar middelloon op 67 jaar gegaan en hierbij vaak een voorstel voor beschikbare premie.

Pensioengaranties zijn duur

In vergelijking met de pensioenkosten (hoeveel wordt er daadwerkelijk gespaard) is een gegarandeerd pensioen (middelloon) duur. Omdat de rente zo laag is en de garantie van het pensioen wel tientallen jaren loopt, vragen verzekeraars een forse opslag (tientallen procenten van de premie) meer dan enkele jaren geleden.

Verzekeraars zijn commerciële instellingen en er is voldoende concurrentie. Dit is dus de prijs voor pensioengarantie. Als de werknemers de risico’s (langleven en garantie) over zouden nemen van de werkgever zou dit een reële compensatieprijs zijn.

Wat verwachten “we” aan pensioen”?

De gemiddelde Nederlander gaat er nog steeds vanuit dat het pensioeninkomen zo’n 70% bedraagt van het inkomen dat gold vlak voor pensionering. Om hier überhaupt al aan te komen moet er dan wel een goede indexatie van de opgebouwde pensioenen zijn geweest. Dit is vaak niet zo. Ook de waardeontwikkeling en het pensioen bij beschikbare premieregelingen is hierbij fors achtergebleven de afgelopen jaren.

Hoogte kosten vs opbrengsten

Veel mensen werken iets meer dan 40 jaar.

Je leeft hierna gemiddeld nog 20 jaar

Dus zou 70% van de helft (je werkt 40 jaar en geniet nog 20 jaar van pensioen) van het inkomen gespaard moeten zijn als je stopt met werken.

Gelukkig voor de kosten: pensioen wordt collectief geregeld (niet iedereen haalt de pensioendatum), er wordt rendement op het pensioengeld behaald en er is al een basisinkomen (de AOW), waarvoor dus niet extra gespaard hoeft te worden.

Gemiddelde pensioenkosten 17% van salaris: Hoog?

De gemiddelde pensioenkosten bedragen 17% in Nederland. Dit is voor sommige bedrijven veel, maar andere bedrijven behalen goede winsten. Heel veel bedrijven zitten al jaren (ver) onder de gemiddelde pensioenkosten, terwijl bij een kostenstijging van het pensioen een OR standaard te horen krijgt dat de pensioenkosten onbetaalbaar worden. Je kunt ook stellen dat de werkgever al jaren minder betaalt dan het gemiddelde in Nederland. Bij een kostenstijging komen zij dus iets meer in de buurt bij het gemiddelde of gaan wat inhalen. Het voordeel wordt minder groot.

Het zit in het ondernemerschap: meer winst halen is mooi.

Maar moet dit gaan ten koste van het (uitgestelde) salaris van werknemers?

Er is toch ook iets als “goed werkgeverschap” en dat het ook wel fijn is als oud werknemers die pensioneren niet in de financiële ellende komen?

Al eind 1800 vond J.C. van Marken dat in de prijs voor het gist dat hij verkocht voldoende marge moest zitten om ook zijn gepensioneerden goed te behandelen. Een Utopisch ondernemer? Het bedrijf (DSM) bestaat nog steeds.

We moeten rekening houden met concurrentie

Dit kan uiteraard een goed punt zijn. Ik heb ook liever een baan dan een mooi pensioen! Arbeidskosten in Nederland zijn relatief hoog.

Maar of het pensioen ook onbetaalbaar wordt zou dan wel onderzocht moeten worden. Zijn de uitgaven van het bedrijf zodanig dat dit de concurrentie beïnvloed? En dan gaat het niet alleen om de pensioenregeling.

Hoeveel risico kan een werknemer met pensioengeld nemen?

Het modale inkomen in Nederland bedraagt € 36.500,00 (het gemiddelde inkomen van de werkenden € 39.500,00). Deze modale werknemer heeft dus een dikke € 20.000,00 nodig aan inkomen om “een beetje financieel door te leven”.

Het is immers misschien ook wel leuk om voor de kleinkinderen een cadeautje mee te nemen op de verjaardag.

€ 12.000,00 pensioeninkomen komt jaarlijks uit de AOW en als van de andere € 8.000,00 de pensioenopbrengst 10% is verdampt omdat de beleggingsopbrengsten wat tegenvielen hebben deze werknemers mogelijk echt een probleem.

Veel werknemers die al jaren een beschikbare premieregeling hebben komen behoorlijk bedrogen uit met hun pensioeninkomen.

We zijn een lange weg gegaan met beschikbare premieregelingen en er zijn geen woekerpolissen meer, maar veel staffels leveren absoluut onvoldoende pensioen op.

Wens flexibiliteit

Mensen en dus ook werknemers willen in principe graag flexibele elementen in hun pensioen. Zelf wat te kiezen hebben. Dit is een reden die vaak wordt aangegrepen om een beschikbare premieregeling te overwegen. Maar als wordt doorgevraagd welke flexibiliteit wordt gewenst is dit:

  • vrije keuze om wel of niet mee te doen (niet aan de orde bij middelloon en ook niet bij beschikbare premie)
  • keuze beleggingen (maar niet als dit veel minder of een onzeker pensioen oplevert),
  • keuzevrijheid datum ingang pensioen (dit kan bij middelloon en ook bij beschikbare premie);
  • pensioen meenemen naar nieuwe werkgever zodat er een pensioenpotje is (dit kan bij middelloonpensioen en bij beschikbare premie);
  • keuze pensioenuitvoerder (maar dit is wettelijk gezien nog een probleem);
  • en dan houdt het wel een beetje op.

Er zijn dus geen echte redenen om over te stappen naar een beschikbare premieregeling.

Eigen verantwoordelijkheid

Pensioen is ook eigen verantwoordelijkheid. Zeker! Maar heel veel Nederlanders zijn totaal niet geïnteresseerd in hun pensioen en in beleggen. Zij zijn ook opgevoed met de gedachte dat pensioen allemaal collectief en solidair  is geregeld en dat de werkgever dit best wel goed zal hebben gedaan en de ervaring dat pensioen veel te moeilijk is. Zij hebben ook nooit enige invloed gehad en kunnen hebben op hun pensioen. Dit werd geregeld en deelname was toch verplicht.

Het ontbreken van kennis (ook bij veel leden van ondernemingsraden) geeft een vrijbrief aan (pensioenadviseurs van) werkgevers om fors te versoberen. De interesse en kennis is toch laag.

Pensioenen gaan met de versobering van het pensioen met soms wel tientallen procenten omlaag. Hiermee wordt ingestemd omdat werknemers (vertegenwoordigers) onvoldoende inzicht hebben in de gevolgen van de pensioenverandering.

Pensioen is uitgesteld salaris en wat zou u doen als de werkgever zou voorstellen om het huidige salaris met enkele tientallen procenten te verlagen?

 
 
 
 
 
Verwante publicaties:

 
 
 
Categorie Financieel Advies