De leus ‘Vertrouwen is goed, controle is beter’ is al lang bekend. Tegenwoordig hoor je steeds vaker de leus: ‘Controle is goed, Vertrouwen is beter’. Vooral de laatste paar jaar is er een sterk toenemende vraag om meer vertrouwen en minder (of geen) controle.

Toen ik de opleiding tot Registeraccountant volgde werd ik geconfronteerd met de leus ‘vertrouwen is goed, controle is beter’. Ik had daar nooit zo goed over nagedacht. Het was wel een mooie leus en ook goed bedacht. Ik kon me er daarom wel in vinden.  Kernactiviteit van een accountant is tenslotte controle.

Is controle wel beter dan vertrouwen?

Als iets belangrijk is, is het niet zo verstandig om iemand zomaar te geloven als hij zegt: ‘dat zit wel goed’.
Zo is een jaarrekening van een onderneming, zeker als die beursgenoteerd is, iets waar nogal wat mensen hun (financiële) beslissingen van af laten hangen. Dat deze cijfers dan door een onafhankelijk deskundige worden gecontroleerd is verstandig.
Betekent dat nu dat je de leiding van die onderneming niet vertrouwt? Nee, maar je houdt rekening met het feit dat ze er belang bij kunnen hebben om zaken anders (mooier) voor te stellen.

Hetzelfde geldt voor operaties, zaken rondom chemie en energie en tal van andere zaken: als iets door iemand is gedaan, en het is een behoorlijk kritische handeling, dan is het wijs om te checken of het ook echt helemaal goed is. Controle dus, in dit geval op fouten.

Fouten en fraude

Fouten worden altijd, overal en door iedereen gemaakt. Dat is in heel veel gevallen helemaal niet erg, maar daar waar dat wel heel erg zou kunnen zijn, moet je maatregelen treffen om die fouten te voorkomen.

En dan het onderwerp fraude, waar ik eerder iets heb gepubliceerd op managementsite over de fraude driehoek: de 3 factoren die er samen voor zorgen dat iemand tot fraude over kan gaan: Gelegenheid, Noodzaak en Rationalisatie. De meeste fraudeurs plegen voor de eerste keer fraude , het is dus geen gewoonte, het zijn geen beroepsfraudeurs. De fraude ontstaat vooral door (een combinatie van) omstandigheden. Geen reden voor wantrouwen dus, maar wel reden om verstandige maatregelen te treffen om te voorkomen dat er gefraudeerd wordt.

Controle is dus belangrijk om fraude en (kritische) fouten te voorkomen of tijdig op te sporen.

Controle is vervelend

Wie heeft er nu niet een hekel aan controle? Je loopt altijd het risico dat je op een fout betrapt wordt of dat er gezegd wordt dat je iets beter op een andere manier had kunnen aanpakken. Kritiek, en dat is helemaal niet lekker. Maar aan de andere kant weet je dat kritiek je ook op scherp kan zetten en dat je er van kunt leren. Er is dus ook genoeg positiefs te halen uit controle. Maar hier doet zich hetzelfde probleem voor als er speelt rond de fenomenen aanspreken en feedback geven: het zijn prachtige en eigenlijk ook noodzakelijke hulpmiddelen om het leren en ontwikkelen binnen een organisatie zo goed mogelijk vorm te geven. Maar we kunnen er slecht mee om gaan.

Een minstens zo belangrijke factor bij onze hekel aan controle is dat er tegenwoordig zo veel gecontroleerd moet worden. En dat er zo veel moet worden vastgelegd om controle mogelijk te maken. Dit heeft niet zo veel met de controleurs te maken als wel met de beleidsmakers en de leidinggevenden, die een sfeer creëren dat er niets mis mag gaan. Een onzinnige houding en bovendien dodelijk voor het leervermogen binnen de organisatie.

Vertrouwen is prettig

Vertrouwen bevestigt je status als vakman (of vakvrouw). Het bevestigt het feit dat je ook als persoon als betrouwbaar gezien wordt. Vertrouwen is ook herkenning en erkenning van jou als professional. Het is de bevestiging van het feit dat je goed bezig bent. Vertrouwen is ook waardering.

Hierbij vind ik de volgende vraag wel van belang: wat vind je er van als je leidinggevende eigenlijk helemaal geen verstand heeft van wat jij doet? Wat vind je er van als je leidinggevende zo ver af staat van de uitvoering dat hij eigenlijk helemaal geen zicht heeft op wat je doet, wat je presteert. Vind je het dan nog steeds fijn dat je dat vertrouwen krijgt, of zie je het dan alleen maar als slecht management?

De manager moet zicht hebben op wat je doet en hoe je het doet. Dat zijn vormen van controle! Pas met deze controle krijgt het vertrouwen ook waarde.

Vertrouwen en Controle horen bij elkaar!

Vertrouwen is nog steeds goed, het zou volgens mij zelfs de basis voor je organisatie moeten zijn, maar een toefje controle hoort daar wel bij. Het is geen vraag wat beter is, in de zin van een keuzevraagstuk. Er is geen sprake van óf controle óf vertrouwen. Vertrouwen is een prachtige, positieve en opbouwende houding om met elkaar om te gaan in een  organisatie. Je moet dus altijd proberen vanuit dit principe de organisatie (cultuur) vorm te geven. Maar vertrouwen zonder controle is blind vertrouwen en dat is vragen om moeilijkheden.
Controle hoort bij vertrouwen en versterkt het, maar dan moet het wel met mate worden toegepast.

Lees hier meer over in mijn gratis mini e-Boek “Herstel het Vertrouwen”.

 
 
Verwante publicaties:

 
 

Categorie Organisatie Advies