Persoonlijke ontwikkeling. Velen rillen alleen al bij het idee dat ze hier stil bij moeten staan. “Dan moeten we het hebben over onze diepste zielenroerselen, onze kwetsbaarheden en onzekerheden.” Woorden als voelen, ervaren, liefde, mededogen of vanuit je hart leven is voor velen een brug te ver. “Ik heb geen zin in dat softe gedoe hoor” is een regelmatig gehoorde kreet van menig leidinggevende als hij/zij denkt aan coaching/training voor persoonlijke ontwikkeling. Het wordt afgedaan als spiritueel en soft gedoe en dus niets voor mij.


Terwijl jezelf beter leren kennen de meest keiharde business is die ik ken. Er is niets softs aan. Het is keihard in de zin dat je de confrontatie aan gaat met jezelf en pijn ervaart. Is dat soft?

Gelukkig is er inmiddels een hele grote groep die wel de waarde van persoonlijke ontwikkeling inziet. Toch is er ook nog steeds een flinke groep die er met een boog omheen loopt. Hoe komt dat?

Dat heeft deels te maken met beeldvorming. Als je blijft roepen dat persoonlijke ontwikkeling soft is, navelstaarderij is en daardoor flauwekul, blijft je ook steeds bevestiging zoeken om dat beeld kracht bij te zetten. Als iemand om je heen bijvoorbeeld de woorden gevoel en hart in combinatie met coaching roept, roept dit een reactie op van: “Zie je wel, al die coaching is zweverig.” Terwijl die persoon misschien ook wel iets zegt over wat het hem of haar heeft opgeleverd maar dat hoor je niet meer. Je filtert wat je hoort.

Verder creëer je met negatieve beeldvorming onbewust een veilig gevoel. Door het af te doen als ‘spiritueel’ of ‘niets voor mij’ hoef je ook niet uit je comfortzone om eens te onderzoeken wat het voor jou kan betekenen. Al deze weerstand (geuit in termen van “ik wil dit niet, dit is onzin”) betekent eigenlijk dat er onbewust een heel groot verlangen zit waar je nu geen invulling aangeeft. Weerstand gaat altijd over onzekerheid, over angsten. Dus die negatieve beeldvorming is een dekmantel om niet te hoeven voelen wat je angsten zijn. Maar je zult dan ook niet je verlangens gaan leven die achter elke weerstand zitten.

Een voorbeeld.

Theo is MT-lid bij een groot verzekeringsbedrijf. Hij worstelt met zijn functie als leidinggevende. Hij vindt het lastig zijn team te enthousiasmeren en motiveren. Hij houdt het liefst een beetje afstand omdat hij er in gelooft dat medewerkers zijn motivatie niet nodig hebben om tot presteren te komen. Toch merkt hij dat zijn team onvoldoende presteert en dat het ziekteverzuimpercentage ook veel te hoog is.

Theo is iemand die sceptisch tegenover persoonlijke ontwikkeling staat. Die niet gelooft dat dit een enorm effect kan hebben op de ontwikkeling van zijn team. Hij vindt dit soft, onnodig, zonde van tijd en geld en denkt dat het voor hem geen meerwaarde heeft.

Toch liet hij zich overtuigen, door zijn collega MT-leden die wel goede ervaringen met persoonlijke ontwikkeling hadden. Hij nam een coach in de arm.

Ik ging met hem aan de slag en samen ontdekten we zijn kwaliteiten maar ook een aantal valkuilen die hem behoorlijk in de weg zaten als leider van een team. Zijn kwaliteiten; rust, analytisch vermogen, objectiviteit, planmatigheid en strategisch denken. Hij ontdekte dat hij zich minder had ontwikkeld in inleven in anderen (empathisch vermogen), goed luisteren en een boodschap overtuigend en inspirerend overbrengen. We stelden vast dat zijn belangrijkste valkuil afstandelijkheid (te rationeel) is.

Achter elke valkuil zit iets wat je niet wilt voelen en dat is de weerstand waar ik hierboven over sprak. Hij kwam er achter dat hij niet wilde voelen dat hij kwetsbaar mocht zijn. Ook wilde hij geen emoties mocht tonen want dat voelde als zwak en minderwaardig. Dit was de pijn die hij wegdrukte. Door te kijken wat het verlangen achter de weerstand was ontdekte hij dat hij liever wilde geloven dat emoties er mogen zijn. En dat hij kwetsbaar mocht zijn. Toen hij dit verlangen toeliet merkte hij dat hij de ruimte voelde om met zijn medewerkers in verbinding te gaan. Hij ging gesprekken voeren, stelde zichzelf kwetsbaar op door zijn onmacht te duiden en gaf aan dat hij niet weet waarom het ziekteverzuim zo hoog is. Mensen waardeerden zijn kwetsbaarheid enorm waardoor ze zelf ook durften aan te geven wat hen dwars zat. Het zorgde voor veel openheid en dat was de start van veel betere relaties en meer begrip. Hetgeen de resultaten ten goede kwam.

Voor de sceptici onder ons zal het misschien nog steeds moeilijk voor te stellen zijn dat dergelijke inzichten tot ander gedrag leiden. En dat begrijp ik volkomen. Alleen door zelf te ervaren wat jouw valkuilen zijn en waar ze vandaan komen kun je pas weten wat dergelijke exercities voor jou kunnen betekenen. Van te voren kun je niet weten wat iets je oplevert.

Het enige wat je kunt doen is je openstellen en vertrouwen dat het waarschijnlijk wel iets brengt. En je misschien de vraag stellen: wat is het ergste wat er kan gebeuren als jij je zelf beter leert kennen? Vul maar in…en dan bedenkt hoe erg dit werkelijk is?

Naar mijn idee zou elke leider (en eigenlijk elk mens) een ontwikkelingstraject als een cadeau moeten zien. Als iets wat er bij hoort. Net zoals je een auto ook elk jaar een grote beurt geeft.

Als leider volg je vaak veel inhoudelijke cursussen over projectmanagement, lean, agile, strategie, sales, finance en marketing. Cursussen die gretig worden afgenomen en bakken met geld kosten. Zeker, ze zijn nuttig. Maar er is meer.

Je eigen gedrag eens goed tegen het licht houden, helpt om een veel effectievere leider te worden. Want, dat is mijn filosofie, leidinggeven aan een ander begint met leidinggeven aan jezelf. Het maakt me niet uit waar en bij wie je een programma volgt. Ik zou alleen zeggen; houd je niet tegen in je eigen ontwikkeling.

 
 
 
 

Verwante artikelen:

 
Categorie Organisatie Advies