Zelfsturing is flauwekul en de zoveelste hype denken leiders misschien wel. Tenminste dat gevoel heb ik. En dat het gedoe is en moeilijk is. Of dat het ook gewoon niet lukt.
Volgens mij worden deze stemmetjes wel herkend. Daarom zou ik zeggen: stop deze stemmetjes niet weg maar gooi ze er eens uit en overdrijf vooral. Maar voordat we dit doen eerst hetvolgende.

Schrijvers en coaches zoals ik focussen graag op hoe dingen beter kunnen door verbeterplannen te schrijven. We benoemen het liefst zoveel mogelijk rijtjes, bulletpoints en stappenplannen. Het is niet voor niets dat er zo veel artikelen en boeken bestaan met titels als: 7 geheimen van……, doe deze 5 dingen om…….etc. En ik doe er zelf ook graag aan mee. Waarom? Omdat onderzocht is dat lezers hierdoor getriggerd worden. Het vestigt de aandacht. We zijn nu eenmaal dol op rijtjes en afvinklijstjes.

Mijn visie is dat we ons voor de gek houden met deze rijtjes. Want werkt het ook echt? Het zijn immers vaak rijtjes van zaken die we al lang weten en al honderd keer hebben gehoord. Vaak zet het niet eens aan tot echte verandering.

Waarom dan toch rijtjes?

Omdat het houvast geeft en we alleen maar hoeven af te vinken. Aangezien onze mind behoefte heeft aan duidelijkheid en helderheid denken we dat we klaar zijn als we het rijtje weten en toe kunnen passen.

We nemen de proef op de som.

De volgende opsomming is het rijtje wat je door kunt voeren als je een zelfsturende organisatie wilt:

  • Laat los als leider
  • Geef vertrouwen
  • Ken je medewerkers en weet waar ze goed in zijn
  • Creëer veiligheid; zorg dat er een cultuur heerst waar mensen fouten mogen maken
  • Bepaal alleen het WAT (doelen e.d.) maar niet het HOE.
  • Stel je faciliterend en dienend op
  • Luister en stel open vragen
  • Stel je nu eens de volgende vragen: Inspireert dit?

Ga je het morgen direct doorvoeren? Denk je dat het dan lukt?

Mijn ervaring is dat er helemaal niets veranderd door zo’n rijtje op te noemen. Ja, onze geest wordt gekalmeerd. Deze denkt nu te weten wat je moet doen om zelfsturing door te voeren. Maar het is slechts kalmering. Verder verandert er niets..

Overdrijf!
Het volgende kan misschien meer helpen. Gewoon eens benoemen hoe je iets kunt vernaggelen. Dus, wat moet je doen om zelfsturing te verstieren. En overdrijf vooral flink! Het kan een leuke exercitie zijn om dit eens voor jouw organisatie of team te doen.

Kijk maar eens naar het volgende rijtje:

  • Als medewerkers de boel verstieren gewoon de controle overpakken
  • Delegeren is onzin; ik weet het zelf veel beter
  • Ik ben de baas en doe het liefst alles zelf
  • Medewerkers kleineren is prima; het houdt ze scherp
  • Luisteren naar medewerkers is onzin, directief opleggen is veel beter
  • Niet de medewerker staat centraal, maar ik als leider sta centraa.

In dergelijke rijtjes zit vaak veel waarheid. Het zijn dingen die we af en toe denken maar niet zeggen. Kijk maar eens naar juf Ank in de serie De luizenmoeder. Zij zegt de dingen die vaak gedacht, maar nooit gezegd worden. Daarom is haar personage zo herkenbaar voor iedereen.

Natuurlijk is het genoemde rijtje flink overtrokken (net zoals juf Ank flink overdrijft).

Overdrijving brengt je verder.. Door zaken flink te overdrijven, uit te vergroten en uit te spreken maak je iets bespreekbaar en dat lucht op. Tegelijkertijd zie je hoe belachelijk en erg jouw gedachten zijn. Zo’n overdrijflijst zorgt vaak voor meer bewustwording dan het mooie rijtje met brave verbeterpuntjes.

Toch is ook deze overdrijving niet voldoende. Uiteindelijk draait het om zelfkennis. Zelfsturing is zelfkennis!

Een voorbeeld.

Peter is directeur van een zorgorganisatie en wil graag zelfsturende teams doorvoeren. Hij gelooft dat zijn medewerkers beter gaan floreren als ze meer vertrouwen en verantwoordelijkheid krijgen. Dat zal er voor zorgen dat de klant uiteindelijk veel beter bediend wordt. Daarnaast wil hij ook meer uit handen geven omdat hij het te druk heeft.

Hij weet dat hij meer moet loslaten en vertrouwen moet geven maar vindt dit niet eenvoudig. Iedere keer als hij merkt dat zijn medewerkers iets niet goed doen neemt hij automatisch de touwtjes weer in handen.

Dit is een typisch voorbeeld van wel weten maar niet toepassen. Peters valkuil is dat hij moeite heeft om los te laten. Het helpt hem echter niet als mensen tegen hem zeggen dat hij dat moet gaan doen. Verstandelijk begrijpt hij dit maar gevoelsmatig is er iets waardoor het niet lukt.

Dit gevoelsmatige bevindt zich onder de ijsberg. Het is de emotionele onderstroom die onzichtbaar is. Het zijn uiteindelijk zijn angsten die er voor zorgen dat hij niet kan loslaten. We zijn geneigd angsten weg te drukken. Zodat we niet voelen. Daarmee verdwijnen de angsten niet, maar zullen ze alleen maar groter worden. Wil je stoppen met bepaald gedrag dan zul je je angst onder ogen moeten komen. Je moet de angst voelen en vervolgens leren omzetten in een helpende gedachte (iets wat je liever wilt geloven).

Peters angst was dat hij niet goed genoeg was. Door deze angst te voelen en toe te laten kon hij ruimte maken om andere gedachtes te gaan geloven. De gedachte ‘ik ben goed zoals ik ben’ hielp hem uiteindelijk om wel los te laten.

Kortom; rijtjes en overdrijvingen lijken vaak de weg naar verandering. Mijn perspectief is dat verandering van eigen gedrag pas begint als jij de onderste steen boven weet te halen. En overdrijven kan daarbij enorm helpen.

 
 
 
 

Verwante artikelen:

 
Categorie Organisatie Advies