Omgaan met variëteit binnen zorgorganisaties
Iedere organisatie staat voor het vraagstuk hoe met variëteit om te gaan. In de 21e eeuw (door digitalisering, sociale media, globalisering en bijvoorbeeld ook een toenemend belang van emoties in onze acties, neemt dit vraagstuk alleen maar toe.
Hoe kom je tot levensvatbare zorgorganisaties?
Organisaties zijn alleen maar levensvatbaar in staat zijn met deze variëteit om te gaan. Daarvoor zijn maar twee instrumenten beschikbaar: variëteit dempen of variëteit versterken. Door op zoek te gaan naar de juiste balans tussen dempen en versterken kan een goed evenwicht (homeostasis) ontstaan. Op basis van dat (voortdurend wijzigende) evenwicht vindt de uitvoering van werkprocessen en de sturing ervan plaats.
Ieder levensvatbaar systeem kent twee clusters vallen die een logische hiërarchie kennen. Het ene onderdeel bestaat vooral uit operationele activiteiten. Het is opgebouwd uit de Operatie (systeem 1) waarin een managementeenheid is ingebed en waarbij de operatie en het management is verbonden met de omgeving. De verzameling van alle operationele activiteiten bepalen wat het systeem doet.
Het andere deel vormt het meta-systeem: alles wat nog meer gemanaged moet worden om een verzameling van operationele activiteiten effectief te laten werken. Operationele elementen bepalen de levensvatbaarheid van het systeem. Een logisch gevolg van het gebrek aan evenwicht is dat een systeem niet meer levensvatbaar is.
Hoe ga je om met vragen van klanten?
Systemen zijn er altijd in relatie tot een vraag. Voor zorgorganisaties is de vraag van patiënt en de aanwezigheid van een zorgverlener definiëren de start van het systeem. In de ouderenzorg is de opzet van zorg eigenlijk relatief eenvoudig. Er is een zorgvraag en er is een zorgverlener die die zorg geeft.
Een effectief organisatiemodel is gericht op een adequate invulling van een zorgproces waarin verschillende producten en deskundigheden in samenhang worden ingericht. Alle zorginstellingen hebben processen. Een proces is een manier om iets op een bepaalde manier te doen. Het belangrijkste proces is dat die aansluit bij de wensen van cliënten. Criteria die daarbij gehanteerd worden zijn: aansluiten bij wensen cliënten, doelmatige en effectieve toegang tot het zorgaanbod, kwaliteitsborging (bij management en professionals), adequate informatievoorziening, creëren van verbindingen tussen professionals en vaststellen van besturingsmodel op het zorgaanbod zowel voor management als professionals).
Het PlatformVmZ (www.platformvmz.nl) is ingericht om juist de individuele verscheidenheid (variëteit) van cliënten als uitgangspunt te nemen. Het PlatformVmZ beschikt daarom over een eigen cliëntportaal (www.curaevitelbalie.nl) waardoor cliënten zelf als ‘hoofdkantoor’ kunnen fungeren. Daarvoor is een aparte zorgbalie (www.zorgthuisbalie.nl) ingericht. De cliënten worden ondersteund bij de toegang op de zorg (WMO; ZVW; WLZ). De cliënten hebben inzicht in profielen van zorgprofessionals die passen bij hun zorgvraag. De keuze voor bepaalde zorgprofessionals ligt bij de cliënt. Cliënten hebben inzicht in het evenwicht tussen de geïndiceerde zorg en de geleverde zorg. Zij (of het geautoriseerde netwerk) hebben inzicht in het zorgplan en de communicatie tussen zorgprofessionals.
Literatuur: Woldendorp, Harry en Arjen Jeninga.(2018). Organisaties ontwarren. Systemisch kijken, denken en doen binnen de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP
Verwante publicaties:
- Verandermanagement in de zorg
- De digitale zorgomgeving: eigen initiatief en professionalisering.
- Wat werkt eigenlijk wel/niet bij verandermanagement?
- Hybride arbeidsmarkt: hoe gaan we om met flexibilisering?
- Consequenties platformtechnologie voor organisatieprincipes
- Het belang van netwerkstructuren voor innovatie