Ontwikkeling arbeidsmarkt

Tussen 2007 en 2018 zijn er in Nederland 260.000 mensen (in de zorg 55.000) bijgekomen die hun inkomen voornamelijk als zzp'er verdienen. Daarmee waren er in 2018 in totaal 1,3 miljoen zzp'ers in Nederland(CBS).

Tussen het derde kwartaal van 2018 en 2019 kwamen er 204.000 nieuwe vaste banen bij. In dezelfde periode daalde het aantal werknemers met een flexcontract met 60.000. Het aantal zelfstandigen zonder personeel steeg met 11.000, het aantal zelfstandigen met personeel of meewerkende gezinsleden daalde met 8.000 (Flexbarometer). 62% van alle werkenden heeft nu een vast contract, 22% heeft een flexibele arbeidsovereenkomst en 12% is zzp’er.

Op 1 januari 2020 zijn er iets meer dan een miljoen fulltime zelfstandigen en 286.000 parttime zzp'ers (die minder dan vijftien uur per week ondernemen) (Kamer van Koophandel).

Ontwikkeling zorgmarkt

Binnen de zorgmarkt zijn 6% van de zorgprofessionals op zoek naar een baan (binnen de Nederlandse beroepsbevolking is 12% actief op zoek naar een baan). Wel is het zo dat 44% van de zorgprofessionals open staan voor nieuwe kansen. De krapte op de arbeidsmarkt is het grootst voor verpleegkundigen (niveau 4), wijkverpleegkundigen en gespecialiseerd verpleegkundigen. Er werken 41.000 zzp‘ers in de functies van verpleegkundigen (breed gedefinieerd) en verzorgenden van het geanalyseerde bestand van ongeveer 400.000 werkenden. Het grootste deel van de zzp‘ers (61%) heeft een hbo opleiding afgerond, 21% heeft een mbo opleiding niveau 4 en 13% een mbo opleiding niveau 3.

Arbeidssatisfactie

Voor zzp‘ers zijn de volgende aspecten van het werk het belangrijkst:

  • Inhoud van het werk (46%)
  • Waardering krijgen voor het werk (37%)
  • Goed uurtarief (35%)

Dit is vergelijkbaar met de zorgprofessionals die gekozen hebben voor een loondienstverband.

Speelveld

De huidige discussie gaat er over om flex en vast in een gelijk speelveld te krijgen. Daar is uiteraard niets mis mee. Wat steeds vergeten wordt in de discussie over zzp schap is dat een deel van die zzp’ers bewust heeft gekozen voor ondernemerschap. De oriëntatie binnen de zorg (belang van zorginhoud) is hetzelfde als voor zorgprofessionals in loondienst. De mogelijkheid om ondernemend te kunnen handelen is juist veel groter. Naast de discussie over een gelijk speelveld is het daarom gewenst veel meer te kijken in welke context innovatie (ondernemerschap) plaats vindt.

Innovatie

Die context vergt een aantal randvoorwaarden die door het PlatformVmZ zijn ingevuld: zorg dat professionals de noodzakelijke bronnen (informatie, technologie, bevoegdheden) beschikbaar hebben. Mijns inziens moet de discussie over zzp‘ers daarom  veel minder gaan over de arbeidsvoorwaarden (en daaraan gerelateerde verplichtingen) maar veel meer over het ondersteunen bij innovatie. Bij goed ondernemerschap is de winst bij zowel cliënt als zorgprofessional het grootste.

Literatuur

Arbeidsmarkt zorg in cijfers. Winnend werven en behouden van personeel in een krappe arbeidsmarkt. Compagnon,  november 2019.