Pensioenverandering en compensatie: penny wise pound foolish
Volgens “het pensioenakkoord” en de nieuwe pensioenwetgeving worden alle pensioenregelingen zogenaamde premieregelingen. Het tot op het moment van ingang van de nieuwe wetgeving opgebouwde pensioen moet worden veranderd in een pensioen volgens het nieuwe stelsel.
Iedereen zijn eigen pensioenpotje.
Ook nu worden er al veel pensioenregelingen veranderd.
Het opgebouwde pensioen en het tot de pensioendatum op te bouwen pensioen zijn eigendom van de werknemer en kunnen dus niet zondermeer worden veranderd.
Pensioenverandering en compensatie
Voor werknemers die erop achteruitgaan zal in een compensatie moeten worden voorzien. De werknemer zal dus, ten eerste, wel of niet meewerken aan een verandering van het tot dat moment opgebouwde pensioen en, ten tweede, aan het tot aan de pensioendatum nog op te bouwen pensioen.
Maar hoe werkt dit eigenlijk?
Van groot belang is dat werknemers(vertegenwoordigers) vooraf afspreken met de (pensioenadviseur van de) werkgever op welke wijze berekend wordt hoe hoog het pensioen zal gaan worden als
- de pensioenregeling niet veranderd wordt
- hoe hoog het pensioen wordt als de voorgestelde pensioenregeling doorgaat. Dus welke aannames er worden gehanteerd.
Aannames bij de pensioenafspraak
Het pensioen wordt opgebouwd over het in een jaar verdiende salaris. Maar tot de pensioendatum is het logisch dat hier nogal wat veranderingen zullen optreden. Er is inflatie en in het pensioenstelsel dat na de uitvoering van het pensioenakkoord van kracht wordt zullen de ingelegde pensioenpremies worden belegd.
Aangezien we niet weten hoe het inkomen, de inflatie, de aandelenrendementen, de rente et cetera zich tot aan de pensioendatum gaan ontwikkelen, moet er wel iets afgesproken over realistische verwachtingen hiervan.
Wat is de praktijk?
In onze praktijk zien wij dat 9 van de 10 voorstellen die worden gedaan bij de voorgestelde verandering van een gegarandeerd pensioen naar een premiepensioen door de (pensioenadviseur van de) werkgever onvolledige, onrealistische of aantoonbaar onjuiste uitgangspunten bevatten. Bewust of onbewust, alhoewel ik niet geloof dat dit een gebrek aan kennis van veel pensioenadviseurs is. Maar de pensioenadviseur wordt betaald door de werkgever en wiens brood men eet …
De discussie met een werkgever die de pensioenregeling wil veranderen moet dus in eerste instantie gaan over drie vragen:
- de parameters waarmee moet worden gerekend;
- mogen werknemers erop achteruitgaan en zo ja met hoeveel procent maximaal;
- hoe wordt de eventuele achteruitgang van garantiepensioen naar verwacht pensioen berekend.
Als een werknemer onjuist of onvolledig is voorgelicht kan deze zich er (veel later) op beroepen dat de overeenkomst niet met inachtneming van de benodigde zorgvuldigheid en transparantie tot stand is gekomen. Gerechtelijke uitspraken laten duidelijk zien dat rechters de werknemers gelijk geven. Pensioen is en wordt gezien als een ingewikkeld financieel product en als dit wordt veranderd, moet de werknemer duidelijk hebben begrepen of deze wel kiest voor de verandering. Die keuze moet gebaseerd zijn op volledige en juiste informatie, die (de pensioenadviseur van de) werkgever heeft verstrekt.
Toekomstverwachting
Mijn voorspelling is dat advocaten die gespecialiseerd zijn in arbeidsrecht en pensioenrecht het erg druk gaan krijgen de komende decennia en het rechtszaken zal regenen. Ook bij het veranderen van een pensioenregeling geldt penny wise pound foolish: als je op de korte termijn financieel gewin wil behalen kan dit op de langere termijn heel veel geld kosten.