Omgaan met complexe uitdagingen

Steeds meer verbindingen

Menselijke verbindingen ontstaan zonder dat er fysieke contacten zijn. Het fundamentele aspect van netwerken is dat ze verschillende transformaties tot gevolg hebben zoals virtuele gemeenschappen en effecten van globalisering. Netwerken kunnen zich verspreiden omdat er geen overstijgende institutionele vorm nodig is.

In een wereld met steeds meer verbindingen wordt het sturen op relaties steeds belangrijker. Het ontwikkelen van netwerkvaardigheden is een vereiste om doelstellingen te kunnen realiseren. Daarbij worden bestendige relaties bepaald door vertrouwen en reciprociteit. Door de veelheid aan verbindingen neemt de complexiteit echter toe.

Belang van multiperspectiviteit

De aanpak van complexe vraagstukken en innovatie vergt steeds meer dat deel wordt uitgemaakt van professionele of organisatienetwerken. Organisatienetwerken verbinden en delen informatie, middelen en competenties van soevereine en unieke organisaties om samen een outcome te realiseren die geen van de organisaties afzonderlijk tot stand had kunnen brengen. Complexe problemen uiten zich op verschillende specialistische domeinen tegelijk. Dus ligt het voor de hand dat oplossingen ook moeten komen uit meerdere domeinen tegelijk. Dus is een netwerk nodig om tot een totaaloplossing te komen.

Complexe uitdagingen kennen ambiguïteit en hebben geen begin of einde. Succesvol omgaan met complexiteit vergt een non-lineaire blik en multiperspectiviteit. Dit vertaalt zich in: verwondering (waarom en wat als vragen)en vasthoudendheid (hoe vragen).  Je bereikt dit door verbonden te zijn met anderen en steeds betere vragen te stellen.

Beperkingen van prognoses

Het gebruik van systeemdenken lijkt lastig, maar is erg zinvol. Het voorkomt dat we in de valkuil stappen dat we eenvoudige oorzaak en gevolg ketens zien. Dan lijkt actie gemakkelijk. Helaas voegt die actie niet veel toe om juist in onzekere tijden effectief te handelen. Als je inzicht wil in de beperkingen van onze visies is het praktisch om naar eerdere prognoses van jezelf (of anderen) te kijken. Dat leidt meestal tot bescheidenheid.

Omgaan vanuit bescheidenheid

We kun je wel wel doen als je dit inzicht hebt. Wees niet bang voor onzekerheid. Uiteraard: ga experimenteren. Gebruik begrippen en metaforen die gericht zijn op veranderingen. Kijk eens hoe je gezamenlijk tot een betere aanpak van complexe vraagstukken te komen. Zorg voor een gespreksvorm die de juiste vragen stelt met betrekking tot complexe problemen. Breng in beeld welke kansen er liggen. Ga aan de gang en meet voortgang (en stop als die er niet is). Kies voor een breed perspectief; je weet immers veel niet. Zorg steeds dat je verspreide informatie ontvangt. Wees sceptisch: enthousiasme kan leiden tot een al te optimistische kijk op de wereld.

Literatuur

Blastland, M. (2019). The hidden half. How the world conceals its secrets. Airside

Kenis, P. en B. Cambré. (2019). Organisatienetwerken. De organisatievorm van de toekomst. Kalmthout: Pelckmans

Nixon, N.  (2020). The creativity leap. Unleash curiosity, improvisation, and inyuition at work. Berrett- Koehler

Wijers, J. P. e.a. (2019). Managing autentic relationships. Facing new challenges in a changing context. Amsterdam: Amsterdam University Press