Informatieruis

informatieruisHet is belangrijk inzicht te hebben in hoe onze hersenen werken. Die hebben te maken met een stortvloed aan informatie van verschillende kwaliteit en komt tot ons via verschillende media. Als we proberen signalen van ruis te scheiden gebruiken onze hersenen filters die opvattingen versterken (bevestigingsvoorkeur). Daarbij zijn onze emoties dominant over onze ratio.

Hoe ontstaat die informatieruis? De omvang van de informatie die tot ons komt is inmiddels exponentieel gegroeid. Gemiddeld kan iedereen per dag net zoveel informatie ontvangen als in ongeveer 175 kranten staat. Nieuws gaat steeds sneller: de verspreiding van slecht nieuws en fake nieuws gaat nog weer sneller. De hoeveelheid desinformatie groei dus steeds sneller. Er is een veelheid aan media. Het geschreven woord in een consistente setting (boek) wordt minder gebruikt. Het verschil tussen advertenties en informatie wordt steeds vager.

Ontstaan van ruis

Eerder heb ik geschreven over de toenemende complexiteit. Er zit heel veel ‘Noise’ (ruis) in alle complexe beslissingen die we nemen. Ogenschijnlijk willekeurige factoren als het weer, het humeur, voorgaande beslissingen of zelfs iemands eetlust hebben een grote invloed op de beslissingen die we nemen.

Ruis treedt vooral op als personen een professionele inschatting moeten maken op basis van gegevens of cases.  Voorbeelden: rechters die eenzelfde misdrijf op een regenachtige dag zwaarder bestraffen dan op een zonnige, vergelijkbare sollicitanten die verschillend beoordeeld worden, artsen die voor de lunch eenzelfde patiënt anders diagnosticeren dan erna.

Het gaat dan om complexe besluiten, zoals het waarderen van aandelen of vastgoed, het beoordelen van prestaties, het straffen van criminelen, stellen van diagnoses of analyseren van cijfers.

Verschil tussen ruis en vooringenomendheid

Er is een verschil tussen ruis en biases (vooringenomenheid). Bekende biases zijn:

  • negativity bias: het verliezen van een geldbedrag voelt ca 2,5 zwaarder dan het winnen van hetzelfde geldbedrag.
  • confirmation bias: als je overweegt een nieuwe auto te kopen zie je ineens overal nieuwe auto’s.
  • overconfidence bias: we overschatten onze talenten en vaardigheden in zaken waar we goed in -willen- zijn.

Biases wijzen in één richting; ruis is diffuser. En meer willekeurig. Ruis treedt op door bijvoorbeeld:

  • timing: de dag in de week, het tijdstip van de dag
  • humeur: heeft iemand een goede bui, wat is er privé gebeurd die dag
  • fysiek: heeft iemand honger en hoe heeft de persoon geslapen

Literatuur

Gibbons, P. (2019). Impact. 21st Century change management, behavioral science, digital transformation, and the future of work. Phronesis media

Kahneman, D., O. Sibony en C.R. Sunstein. Ruis. Waarom we zo vaak de verkeerde beslissingen nemen en hoe we dat kunnen voorkomen. Nieuw Amsterdam 2021

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp, C. Boven. (2022). Zie je big picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP