Demografie

Het aantal ouderen neemt toe tot 2050, daarna hebben we blijvend met een gemiddeld oudere bevolking te maken. Door de vergrijzing zijn er over twintig jaar naar schatting 1,6 miljoen 80+’ers, dat is twee keer zoveel als op dit moment. De veranderende samenstelling van de bevolking draagt zorg voor een veranderende woonopgave.

Programmatische aanpak

Het ministerie van VWS komt met drie programmalijnen:

  • Versnelling woningbouw. Meer woningen komen beschikbaar die aansluiten bij de wensen van ouderen
  • Verbetering doorstroming Het wordt aantrekkelijk gemaakt voor ouderen om te verhuizen, zodat de doorstroming op gang komt.
  • Verbetering leefomgeving: voldoende beschikbaarheid van voorzieningen in de wijk.

Deze programmalijnen vertalen zich als volgt. In de in de periode tot en met 2030:ouderenhuisvesting

  • 110.000 vrijkomende en nieuwe nultredenwoningen
  • 50.000 nieuwe geclusterde woningen
  • 50.000 verpleegzorgplekken (voorzien als geclusterde woningen en verpleeghuisplekken).

Scheiden wonen en zorg

Wonen en zorg worden stapsgewijs gescheiden. Een geschetste oplossing hiervoor is het vergroten van geclusterde woningen zodat ouderen meer in de nabijheid van anderen kunnen wonen en hun netwerk kunnen behouden dan wel opbouwen.

Tot en met 2026 zal het aantal verpleeghuisplekken van 130.000 toenemen tot ca. 135.000, doordat er bouwplannen zijn die zich in een vergevorderd stadium bevinden. Na 2026 wordt ingezet op een verdere stimulering van het scheiden van wonen en zorg, zodat de verpleeghuiscapaciteit structureel weer op 130.000 plekken uitkomt.

Onzekerheid

Geconstateerd wordt dat de cijfers nog met verschillende onzekerheden zijn omgeven. Er vindt nog onderzoek plaats om in kaart te brengen naar welke geclusterde vormen naar verwachting behoefte is tot en met 2030 en aan welke eisen ze moeten voldoen. Daarbij wordt bekeken in hoeverre er overlap bestaat met de opgave van 80.000 reguliere geclusterde woningen en welke nadere afspraken moeten worden gemaakt.

Daar is het weer: integrale benadering

Het gaat uiteindelijk om een integrale benadering - die wonen, welzijn, samenleving en zorg verbindt. Het dilemma daarbij is dat die verbinding op dit moment nog beperkt is. Dat betekent dat naast de uitvoering van het programma een herinrichting van verschillende domeinen noodzakelijk is.

Hoewel wel nadrukkelijk ingegaan wordt op het belang van digitalisering wordt mijns inziens het belang van datagedreven werken (zie eerdere blogs) nog te weinig belicht. Door de nadruk te leggen op samenwerkingsrelaties wordt toch weer gedacht vanuit bestaande instituties. Een meer innovatieve benadering is mogelijk om op basis van data tot besluitvorming over de woonopgave te komen.

Literatuur

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix. Amsterdam: SWP

Ministerie van VWS, Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg (WOZO) 4 juli 2022

Woldendorp, H. (2018). Toekomstbestendige zorgprofessionals en zorgorganisaties. De consequenties van platformtechnologie voor de ouderenzorg. Assen: Koninklijke Van Gorcum

Woldendorp, H. (2021). Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. De impact van COVID-19. Amsterdam: SWP

Woldendorp, H. en J. Hoekman. (2019). De weerbarstige praktijk. Een evolutietheorie van het sociaal domein. Amsterdam: SWP