Digitale dienstverlening

De eisen die gesteld worden aan de zorg zullen steeds meer gaan toenemen.  Anderzijds willen patiënten eigenaarschap over persoonsgegevens en -data. Patiënten hebben toegang tot een breed aanbod aan medische informatie op internet en zijn ze gewend geraakt aan digitale diensten. Aan zorginstellingen de uitdaging om te voldoen aan deze verwachtingen op het gebied van digitale dienstverlening.

Een data gedreven aanpak  biedt oplossingen. De zorg maakt zijn eigen digitale transformatie door. Het gaat erom sociale en technologische innovatie te verbinden Het succes van digitale transformatie is voor een groot deel afhankelijk van menselijke aspecten Digitale transformatie in de zorg gaat over een fundamentele verandering in de organisatie.

Ontbreken kader en business case

Ons Nederlandse zorgstelsel is ingedeeld in meerdere wetten: Wet Langdurige Zorg, Zorgverzekeringswet en Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Het blijft knap maar het is nog vaak niet duidelijk waar in dit stelsel innovaties uit betaald worden. Dat speelt nog sterker daar waar innovaties zich begeven op een snijvlak van twee wetten.

Omdat het gebruik van technologie zich moeilijk laat voorspellen blijft het lastig om binnen de bestaande tariefstructuur van te voren tot een goede afweging (business case) te komen.

Een belangrijke impuls van verandering komt voort uit het verbinden van proces en technologie. Specifiek in het zorgdomein is dit gericht op het efficiënt, effectief én veilig gebruik van de nieuwe technologie en de continue behoefte aan informatie (uitwisseling) en vraag naar innovatie. Kern van een digitale strategie omvat: wendbaar organiseren, betere informatievoorziening, technologische innovaties, sociale innovaties (beschikkingsmacht cliënt; regelruimte professional), personalisatie van de zorg, netwerkzorg

Een model dat hiervoor gebruikt wordt is waarde  gedreven zorg. De keuze voor waarde gedreven zorg brengt daarmee naast verbetering van kwaliteit ook gelijktijdig verlaging van de kosten met zich mee. Dit vergt een wijze van sturing die gericht is op  inrichten van de zorgportfolio, sturing op opbrengsten en kosten en een organisatieontwerp dat past bij de strategische agenda.

Aanpak

Belangrijke vragen zijn:

  • hoe zorgen we voor de juiste verbinding met patiënten, zodat ze de beste zorg ontvangen?
  • wat is ons eigen profiel en hoe kunnen we succesvol samenwerken met partijen om ons heen?
  • hoe richten we onze organisatie, locaties en processen optimaal in?

Op basis hiervan gaat het om het formuleren van concrete doelstellingen die bereikt moeten worden om de (systemische) randvoorwaarden voor waarde gedreven zorg te scheppen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om duidelijke uitgangspunten voor regionale samenwerking en sturen op uitkomsten, benodigde (IT-)infrastructuur, het stimuleren van een cultuur voor verbeteren op uitkomsten en het faciliteren van de verandering zelf met mensen en/of geld. Het gaat daarnaast concreet om het realiseren van strategische, organisatie brede samenwerkingen, faciliteren van verschuivingen naar de eerste lijn, financiering van vernieuwing en uniforme aanpak voor meten van en sturen op patiëntuitkomsten.

Literatuur

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2019). Dit is waardegedreven zorg. Veranderen vanuit systemisch perspectief. Amsterdam: SWP

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM). Amsterdam: SWP

Woldendorp, H. en J. Hoekman. (2019). De weerbarstige praktijk. Een evolutietheorie van het sociaal domein. Amsterdam: SWP