Hebben we wel voldoende invloed op ons werk?

Veel mensen ervaren dit niet zo. Organisaties die gekenmerkt worden door bureaucratie hebben vaak een verlammend effect op motivatie en inbreng. Bureaucratieën zijn risicomijdend; innovatie is vooral een papieren werkelijkheid. Implementatie brengt immers risico’s met zich mee. Het lastige is dat innovatie juist een kenmerk van startups is. Hoewel er veel over wordt geschreven (ook door mij) is het percentage mensen dat in grote organisaties werkt in de Verenigde Staten (het land van de startups) toegenomen van ongeveer 30% in 1987 tot ongeveer 34% nu.

Bureaucratieën zijn complexe, geïntegreerde systemen. Dat maakt ze zeer lastig om te veranderen. Ieder proces is verbonden aan andere processen. Een veranderingen lijkt dan consequenties voor alles te hebben. Daar komt de paradox van een bureaucratie naar voren. Wat uitvoerbaar lijkt leidt niet tot een transformatie; wat tot een transformatie leidt lijkt niet uitvoerbaar. Hoewel de digitale transformatie de zaak op scherp gaat zetten kun je ook constateren dat de inzet van technologie op dit moment ook leidt tot meer controlemechanismen voor managers.

Het blijkt echter dat ondernemerschap (intrapreneur) essentieel is voor de eigen toekomstbestendigheid. Invloed geven aan medewerkers is dus lonend. Randvoorwaarden zijn onder meer: leer frontlijnwerkers zich te gedragen als ondernemers; stel kleine, multifunctionele teams samen; stimuleer medewerkers om verbetermogelijkheden in beeld te krijgen en daarna aan te pakken; behandel iedereen op zo’n manier dat ze onmisbaar zijn voor het collectieve succes.

Verbinding met de organisatie ontstaat door doelbepaling, autonomie, collegialiteit en de mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Huidige organisaties hebben geen super leiders nodig (mochten die er überhaupt zijn), maar zorgen voor een werkomgeving waarin medewerkers een bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de bedrijfsvoering en producten en diensten. Immers, in de VUCA wereld (snelle veranderingen) moeten de medewerkers die de klantcontacten hebben initiatieven kunnen nemen en de beschikking hebben over voldoende bronnen. Hiërarchische controlemiddelen (management) passen daar niet bij. Het gaat om juiste regels, normen en wederzijdse verantwoording. Randvoorwaarden zijn zo ingevuld dat medewerkers verstandige besluiten kunnen nemen.

Werk is een teamsport waarbij het om samenwerken gaat. Wat gaan we dus samen doen zodat we als team (op afstand) kunnen functioneren? Wie jij bent als persoon speelt hierin een belangrijke rol. We hebben het dan over diversiteit, ben je jong, nieuw of oud? En hoe beleef jij je werk in termen van groei, verbondenheid en autonomie? Hoe ga jij werk (thuis en op kantoor) vormgeven? Hierin spelen zaken als doelen, leiderschap, taakeisen en hulpbronnen een belangrijke rol.

Literatuur

Hamel, G. en M. Zanini. (2020). Humanocracy. Creating organizations as amazing as the people inside them. Boston, Mass., Harvard Business Review Press

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP