Wat gebeurt er met je vermogens?

Er is nu meer kennis over waar mensen in de verschillende stadia van hun leven goed in zijn. Bij het ouder worden nemen een aantal vermogens af, maar er nemen ook een aantal vermogens toe. Afnemende vermogens zijn:

  • Algemene verwerkingssnelheid (snel waarnemen en reageren)
  • Concentratievermogen (bijvoorbeeld leertaken uitvoeren waarvoor de persoon geen interesse heeft)
  • Werkgeheugen
  • Mentale flexibiliteit (in de betekenis van snelle omschakeling van mentale processen of inhouden)
  • Nieuwe feiten of procedures leren en gebeurtenissen onthouden
  • Snel beslissen in laboratoriumsituaties

verouderingToenemende vermogens zijn:

  • Zelfstandige oordeelsvorming
  • Zelfkennis; emoties en stemmingen kunnen begrijpen en reguleren
  • Sociale en communicatieve vaardigheden
  • Effectieve besluiten nemen in real-life situaties
  • Brede perspectieven kunnen hanteren en (waarden)tegenstellingen overbruggen
  • Eigen belang en positie relativeren
  • Patroonherkenning (bijvoorbeeld in nieuwe problemen oude, opgeloste problemen herkennen)
  • Post-rationele intuïtie
  • Kennis, expertise, competentie en wijsheid

Hoe blijf ik actief?

Hoe zorg je nu voor een leven waarin je de toenemende vermogens goed inzet? Ga niet echt met pensioen. Zorg dat je betrokken blijft bij betekenisvol werk, zodat je kunt laten zien wat je eigen meerwaarde is. Blijf vooral vooruitkijken en niet hoe het was. Het blijkt dat alleen herinneringen ophalen de gezondheid niet bevordert. Zie jezelf niet als oud.

Een logische is om te blijven bewegen. Het meest voor de hand ligt wandelen. Verbinding met een natuurlijke omgeving leidt tot welbevinden. Daarbij past een leven in gematigdheid: het is niet nodig direct de Vierdaagse in Nijmegen te lopen.

Zorg voor een sociaal netwerk dat dynamisch is. Niet alleen al langer bestaande contacten, maar ook contacten met nieuwe mensen (liefst ook jongeren).

Waardeer de hiervoor genoemde (toenemende) vermogens. Geniet ervan dat je een breed perspectief (Big Picture) kunt hanteren. Kijk waar wijsheid toegepast kan worden. Train je vermogens door open te staan voor nieuwe dingen. Eigenlijk vallen deze adviezen best mee.

Literatuur

Levitin, D.J. (2020). Succesful aging. A neuroscientist explores the power and potential of our lives. Londen: Dutton

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP