Ontwikkeling waarden

wereldbeeldenCultuur is bepalend voor de waarden die we hebben en die waarden vormen de basis voor historische ontwikkelingen. Ons wereldbeeld geeft vorm aan onze intenties, onze intenties geven vorm aan instituties en de technologie die een samenleving ontwikkelt en die instituties en technologie geven weer vorm aan waarden en wereldbeeld. Wereldbeelden geven verschillende vormen aan onze ideeën over de relatie met de natuur en onze houding ten opzichte van wetenschap en technologie. Werkbeelden bepalen hoe je naar een loopbaan kijkt.

Doordat echter ieder individu verschillende ervaringen heeft opgedaan en de beschikking heeft over een eigen (soortig) begrippenapparaat, zijn er minstens evenveel interpretaties van een gebeurtenis als er individuen zijn. Dat maakt het niet minder eenvoudig. Het blijkt dat het aantal mogelijke interpretaties van een gebeurtenis gereduceerd worden doordat er een beperkt aantal veronderstellingen over de werkelijkheid bestaan die zijn vormgegeven in wereldbeelden.

Alleen als mensen inzicht hebben in hun eigen manier van interpreteren van situaties zijn aanpassingen mogelijk. Zonder inzicht in het eigen wereldbeeld ontstaan problemen die voortkomen uit eigen uitgangspunten die door mensen niet zelf ter discussie worden gesteld.

Het kan daarbij helpen de goede vragen te stellen.

Wereldbeeld en werkbeeld

Vragen over je wereldbeeld zijn bijvoorbeeld:

  • Wat is de betekenis van leven?
  • Wat is de relatie met anderen?
  • Wat is goed (en wat is kwaad)?

Vragen over je werkbeeld zijn bijvoorbeeld:

  • Waarom werk ik?
  • Waar dient werk voor?
  • Wat betekent werk?
  • Hoe staat het in verhouding tot anderen?
  • Hoe definieer je zinvol en leuk werk?
  • Wat betekent geld voor je?

Daaruit volgt dat vanuit het eigen wereldbeeld antwoord wordt gegeven op dezelfde vragen: waarom ben ik er; wat doe ik; waarom is dat belangrijk; wat is mijn doel; wat is eigenlijk de zin van dit alles? De antwoorden vormen je wereldbeeld: je ideeën over de wereld en hoe die werkt. Een werkbeeld gaat om waar werk goed voor is en waarom ik het doe. Belangrijk is samenhang tussen je werkbeeld en je wereldbeeld.

 

Literatuur

Lent, J. (2017).  The patterning instinct. A cultural history of humanity’s search for meaning. Lanham, Maryland: Prometheus Books

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP