Wat is intelligentie?

intelligentHoe lossen systemen complexe vraagstukken op? Intelligentie gaat om ons vermogen onze hersenen zo te gebruiken dat we weten waar we heen willen (fysiek; in onze gedachten; in onze wensen), waar we op kunnen bouwen en wie we kunnen vertrouwen en wat wel of juist niet te doen. Onze hersenen construeren modellen van de werkelijkheid en denken vanuit die modellen. Collectieve intelligentie gaat om met wie we willen samenwerken en de keuze hoe we willen handelen.

Wat is collectieve intelligentie?

In systeemtermen gaat collectieve intelligentie onder meer om het maken van modellen die voorspellingen mogelijk maken, manieren om te kunnen observeren, vaardigheden om te interpreteren, te analyseren, te creëren en te innoveren, verbinding tussen acties en leren. Belangrijk is het besef dat onze taal onze manier van leven weergeeft en hoe wij de wereld zien. Vertaald naar een eigen Big Picture is dat het direct door jezelf en anderen wordt erkend en gezien. Dit verhoogt het begrip en de interactie. Doen en denken vanuit de Big Picture maakt je slimmer in het zien van inzichten, mogelijke initiatieven en oplossingen. Je creëert een goed geheugen voor jezelf en een groepsgeheugen samen met anderen.

Onderliggende principes

Het realiseren van collectieve intelligentie vereist een aantal organiserende principes. In de eerste plaats gaat het om vrijheid van ideeënuitwisseling. Intelligentie mag niet gehinderd worden door ego, hiërarchie, vooronderstellingen of eigenaarschap. Er bestaat ruimte om argumenten te delen en ze verder te ontwikkelen.

In de tweede plaats gaat het om het evenwicht tussen de hiervoor genoemde aspecten zoals interpreteren en beoordelen. Onbalans ontstaat bijvoorbeeld als een groep over veel data beschikt, maar weinig beoordelingsvermogen kent. De volgende factor is of het systeem in beeld (de groep) zich kan focussen. Vanuit intelligentie geredeneerd gaat het er om vast te stellen wat er toe doet en ook wat er niet toe doet.

De vierde factor is de capaciteit van de groep om te reflecteren. Dit betekent intelligent over zichzelf te zijn. Hoe reflectiever hoe intelligenter.  Het is handig om de driedeling van actieve intelligentie te hanteren: hoe we denken over zaken, hoe kunnen we de categorieën veranderen waarmee we denken over zaken en hoe kunnen we ons denken veranderen. Tenslotte gaat het om de verbinding tussen denken en actie. Zijn we in staat verschillende soorten data te gebruiken en manieren van denken te hanteren die (uiteindelijk) leidt tot het nemen van een beslissing.

Verleden, heden, toekomst

Deze vijf organiserende principes zorgen voor helderheid over het verleden (het relevante collectieve geheugen), het heden (de feiten over wat er gebeurt) en de toekomst (opties om de situatie op te lossen). Vertaald naar een eigen Big Picture is dat het direct door jezelf en anderen wordt erkend en gezien. Dit verhoogt het begrip en de interactie. Doen en denken vanuit de Big Picture maakt je slimmer in het zien van inzichten, mogelijke initiatieven en oplossingen. Je creëert een goed geheugen voor jezelf en een groepsgeheugen samen met anderen.

Literatuur

Lovelock, J. (2020). Welkom in het Novaceen. Hyperintelligentie, Gaia en de mens. Amsterdam: Atlas Contact

Mulgan, G. (2018). Big mind. How collective intelligence can change our world. Princeton University Press

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP