Wie is ‘normaal’?

vreemde culturenAntropologie houdt zich bezig met interpretatie en betekenisgeving (het lijkt daarin op narratieve geschiedenis; de schrijver van deze blog heeft zowel geschiedenis als culturele antropologie gestudeerd) ). Als antropoloog  kijk je naar het microniveau om van daaruit overstijgende conclusies te trekken. Daarbij is de aanname dat alle culturen vreemd zijn. (diversiteit gaat over verschillen) De menselijke natuur is zo dat we ervan uitgaan dat de wijze zoals wij leven ‘normaal’ is en al het andere vreemd is. Bijvoorbeeld de omgang met poezen en honden als onderdeel van het gezin in het Westen zijn voor de rest van de wereld bizar.

Zijn we WEIRD?

Westerse culturen kunnen worden omschreven als WEIRD: Western, Educated, Individualistic, Rich, Democratic. Daarbinnen is overigens weer veel variatie. Dat bleek bij de verkiezing van Trump tot president. Door de hoger opgeleide WEIRD mensen leek dat niet voor te stellen. Immers zijn commentaar sloeg vaak nergens op. Anderen echter zagen zijn commentaar als bewijs dat hij juist geen onderdeel  van de hoger opgeleide elite was. Feitelijk hoorde hij daar juist weer wel bij. Op dit moment speelt hetzelfde bij de mid term verkiezingen in de Verenigde Staten. Wat wij voor de rest van wereld wel delen is onze omgang met poezen en honden als onderdeel van het gezin: die zijn voor de rest van de wereld bizar.

Context is essentieel

DiversiteitPrincipes van antropologie zijn: om ons heen kijken, luisteren, open einde vragen stellen en proberen in de schoenen van iemand anders te  ‘lopen’. Context is essentieel. Ons begrip van oorzaak en gebeurtenissen is fundamenteel holistisch. We zien een gebeurtenis niet als iets aparts, maar in de context van een geheel. We kijken dus systemisch: door een paar elementen te wijzigen verandert ons perspectief van het geheel. Dit leidt dan weer tot een andere betekenisgeving bij verschillende individuen

Eenzelfde uitdrukking kan in verschillende contexten worden gebruikt: de betekenis van die uitdrukking wordt bepaald door het gebruik ervan in verschillende contexten. Interpretaties geven per definitie geen objectief beeld van de werkelijkheid. Verschillende perspectieven leveren beschrijvingen van verschillende werkelijkheden. De oordelen die mensen vellen over gebeurtenissen zijn gebaseerd op hun perspectief, hun opvattingen, waarden en vooronderstellingen, kortom hun interpretatiekaders die zij ten aanzien van het specifieke vraagstuk hebben.

Antropologische blik

De antropologische blik kent vijf kenmerken:

  • We zijn allemaal wezens die voortkomen uit onze eigen ecologische, sociale en culturele context
  • Er bestaat geen fundamenteel natuurlijk cultureel frame; het menselijk bestaan bevindt zich in de context van diversiteit: 0nze manier van leven had ook heel anders kunnen zijn.
  • Om empathie voor iemand uit een andere cultuur te krijgen is het noodzakelijk die iemand proberen te begrijpen
  • Om onszelf scherp te zien kijken we door de blik van de ander
  • Sociale stilte moet juist in beeld blijven: als je ingebed bent in je cultuur zie je niet de externe context van wat je aan het doen bent noch de interne context (bepaald gedrag leidt tot risico’s die niet gezien worden: ethische normen van bankiers tijdens de bankencrisis)

Literatuur

Henrich, J. (2021). The weirdest people in the world. How the West became psychologically peculiar and particularly prosperous. Londen: Penguin

Tett, G. (2021). Anthro-Vision. How anthropology can explain business and life.Londen: Random House

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP