Is klimaatverandering een complex vraagstuk?

Wanneer is het complex?

We denken dat we in een zeer complexe wereld leven. Laten we eens een Big Picture opzetten van een andere periode. Stel dat je in 1900 werd geboren en de leeftijd van 100 jaar had bereikt. Dan had je de volgende historische gebeurtenissen meegemaakt: einde van het Belle Epoque; eerste wereldoorlog; roaring twenties; crisisjaren en interbellum; tweede wereldoorlog; koude oorlog; oliecrisis; financiële crisis jaren 80; groei economie jaren 90. Dan valt het op dit moment nog mee.

Waarom zijn we dan zo gefixeerd op die complexiteit? Een belangrijke reden is onze aandacht voor big data. Het lijkt of we overal inzicht in moeten hebben. De werkelijkheid is echter dat veel gebeurtenissen niet te volgen of te duiden zijn. Je Big Picture zien is een goede wijze om samenhang te overzien en vorm te geven. De reflectie met jezelf helpt je in je dialoog met anderen. Hierdoor werk je beter samen en kun je effectiever met veranderingen omgaan. Je moet je wel bewust zijn hoe je je effectief kan gedragen en hoe je gedrag door anderen wordt ervaren. Hoe weet je dat je teveel of te weinig beweegt? En wat is je kijk op de wereld? Kijk je van binnen naar buiten of van buiten naar binnen?

We weten dat er klimaatverandering gaande is, maar hebben niet overal data voor om te bepalen wat er moet gebeuren. We interpreteren dus wat verstandig is en zijn het daar deels over oneens.

Daarbij is het belangrijk welke woorden we gebruiken om een bepaalde werkelijkheid (klimaatverandering) te beschrijven. Wanneer we een onjuist model (in de zin van geen recht doen aan wetenschappelijke inzichten) gebruiken gaan we ook mogelijk onjuiste dingen waarderen. De kunst is om te beseffen dat klimaatverandering non-lineaire effecten zal hebben.

Strategievorming in een non-lineaire context wordt echter bemoeilijkt doordat bijvoorbeeld steeds de fout gemaakt wordt lineaire extrapolaties te maken voor technologieën die exponentieel groeien. Je ziet dus niet wat er door de snelheid opeens verandert. In het digitale tijdperk beginnen we een heel reëel verschil te zien tussen lineaire en exponentiële verandering. Het tempo van de verandering zelf versnelt. Strategie is de kunst van het maken van keuzes

We willen graag in gebeurtenissen heldere patronen zien en orde uit chaos creëren. Dat is bij non-lineaire ontwikkelingen echter ingewikkeld. Handiger is om het perspectief van niet-weten in te nemen zodat we ruimte krijgen om nieuwe inzichten te krijgen. In deze modus wordt het mogelijk feiten te interpreteren vanuit verschillende bronnen.

Literatuur

Woldendorp, H.,  H.de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022).  Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP