Waarom denken de boeren zoals ze denken?

Zien van context

Betekenisgeving ontstaat door intelligentie te gebruiken om een sensitiviteit voor betekenisvolle verschillen te ontwikkelen. Als we iets zinvols over een andere cultuur willen zeggen dan kan dat alleen als we in staat zijn de veronderstellingen die uit onze cultuur voortvloeien naar achteren te drukken. Het gaat ook hier om het kunnen zien van een Big Picture.

Onze werkelijkheid (alles wat we beschouwen als betekenisvol) is in hoge mate contextueel en historisch bepaald. Hoewel we vaak denken dat we individueel keuzes maken en voorkeuren hebben worden die mede bepaald door de cultuur waarin we ons bevinden.

In de antropologie wordt gesproken van ‘thick data’: deze data geven niet alleen feiten weer, maar ook de context van die feiten. Hoe staat menselijk gedrag in relatie tot de bredere culturele context. Deze data proberen inzicht in ons te geven in relatie tot de werkelijkheid waarin we ons bevinden.

Silicon Valley denken

De groep rond de boeren praat veel over technologische innovaties. Het idee is dat er technologie komt die de oplossing biedt voor het stikstofprobleem. We gaan immers disruptief werken. De huidige matregelen zijn overbodig. Dit wordt ook wel ‘Silicon Valley’ denken genoemd. We hebben een probleem. Door technologie hebben we een ‘voorafgaand’ en een ’achteraf’. In het achteraf is het probleem van stikstof opgelost. Maatregelen zijn dan ook niet nodig. Beschouwingen dat er al 40 jaar door boeren innovaties zijn toegepast, die echter niet tot het gewenste effect hebben geleid, worden weg gewoven.

Deze manier van denken biedt een kader om geen discussie te hoeven voeren. Zoals iemand van de politieke partij BBB onlangs zei: we gaan nu ons gezond verstand gebruiken. Dat gezond verstand betekent dat informatie zo wordt geordend dat er geen sprake is van verschillende perspectieven maar dat één frame (wij hebben gelijk) bepalend is geworden. Door alleen met medestanders om te gaan wordt het publieke debat steeds meer digitaal: 1: 0. Anders gezegd: we zoeken data en ervaringen  die onze overtuiging bevestigen en zoeken niet actief naar een gemeenschappelijke grondslag.

Toepassing kennis

Daarbij helpt het een onderscheid te maken tussen verschillende vormen van kennis:

• Objectieve kennis: hectare is 10.000m2
• Subjectieve kennis: persoonlijke opinies
• Gedeelde kennis: onze ‘werelden’
• Zintuiglijke kennis: ‘zesde zintuig

Om ‘gesloten systemen te doorbreken moeten we proberen te komen tot een gedeelde context. Daarbij speelt in ieder geval een gedeeld gevoeld dat ervaringen verschillend zijn en dat daarmee ook anders naar een bepaalde situatie kan worden gekeken. Het gaat dan om vragen als ‘hoe zou het zijn om de ander te zijn’.

Literatuur

Madsbjerg, C. (2017). Sensemaking. What makes human intelligence essential in the age of the algorithm. Londen: Abacus

Woldendorp, H.,  H.de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022).  Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP