Sociale innovatie door nieuwe organisatievormen: de alliantie
Aanleiding alliantie
In een eerdere blog ben ik ingegaan op de inrichting van een consortium. Waar is een alliantie geschikt voor? In een alliantie verbinden twee of meer organisaties zich om een nieuwe virtuele of feitelijke organisatie te vormen waarbij iedere organisatie de eigen bronnen, controle en uitingsvormen behoudt.
De toenemende mate waarin organisaties te maken krijgen met complexe vraagstukken en vergaande vormen van samenwerking en co-creatie, al dan niet op verschillende schaalniveaus en brengt een bepaalde mate van onvoorspelbaarheid met zich mee voor organisaties De digitale transformatie leidt er verder toe dat technologische en sociale innovatie met elkaar verbonden raken.
Voordelen van een alliantie
De voordelen van een alliantie zijn bijvoorbeeld: vergroten onderscheidend vermogen, ontwikkelen nieuwe waardepropositie en verminderen risico’s. Een alliantie vergt qua ontwerpeisen: in staat zijn middelen te verschuiven naar de alliantie en ontwikkelen governance model voor het partnerschap.
Maatschappelijke allianties
Waarde gedreven allianties zijn specifieke allianties in de zin dat ze zich richten op het bijdragen aan een betere samenleving. Een alliantie start met een verkenning om de mogelijkheid te onderzoeken om elkaar te kunnen versterken. Het gaat vooral om het ontwikkelen van vertrouwen en het investeren in relaties. Bij het aangaan van een alliantie draait het om de vraag wie bij de alliantie wordt betrokken en wie ervan wordt uitgesloten. Met wie wil je verbinding maken? Het gaat om de volgende activiteiten (Boonstra):
- Zoeken naar de meest geschikte samenwerkingspartners;
- Het formuleren van een betekenisvolle missie;
- Het vertalen van de missie naar een visie op de toekomst;
- Overeenstemming bereiken over fundamentele waarden;
- Concrete doelstellingen en actiepunten formuleren;
- De meest geschikte fiscaal-juridische constructie uitwerken;
- Het kiezen van een passend besluitvormings- en besturingsmodel.
Governance vraagstukken bij de alliantie
Een vervolg is het uitbouwen van de alliantie op basis van het initiatief van de eerste leden. Hierbij rijzen vragen over passende vormen van samenwerking en zakelijke arrangementen waarin de positie en specifieke inbreng van de partners is geregeld. Het gaat om duidelijkheid over machtsverhoudingen en besluitvormingsprocedures. Er worden afspraken gemaakt over investeringen, kostenverdelingen en opbrengsten. Hierbij gaat het om het vormgeven van een gemeenschappelijke identiteit: de vraag is dan wat die identiteit inhoudt en hoe die kan worden vormgegeven en vastgelegd in een zakelijke regeling.
Ontwikkeling
Een volgende fase betreft de ontwikkeling van een alliantie. Het partnerschap gaat zich richten op het behalen van resultaten. Resultaten maken de meerwaarde van de samenwerking tastbaar. Resultaten kunnen betrekking hebben op het behalen van kostenvoordeel, concurrentievoordeel, marktaandeel of oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.
Een succesvolle alliantie zal zich op een natuurlijke manier ontwikkelen. Het draait hier om de vraag hoe de samenwerking kan worden behouden en alsnog kan worden vernieuwd. Door hun maatschappelijke oriëntatie worden waarde gedreven allianties in alle fasen geconfronteerd met nieuwe vraagstukken waarop ze antwoord moeten vinden.
Literatuur
Boonstra, J. en M. Eguiguren. (2023). Allianties voor een duurzame toekomst Naar waardengedreven samenspel tussen organisaties. Amsterdam: Boom
Hoverstadt, P. en L. Loh. (2017). Patterns of strategy. Londen: Routledge
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2023). Toezichthouden in de 21e eeuw. Vertrouwen als basis voor goede governance. Amsterdam: SWP