Wet toekomst pensioenen en de keuze voor de uitkering bij pensionering

Alle pensioenregelingen moeten de komende tijd worden aangepast vanwege nieuwe pensioenwetgeving (Wtp). Een van de zaken die werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers moeten afspreken is of er een reserve moet komen die gebruikt gaat worden om pensioenschommelingen op te vangen.

Drie keuzes bij pensionering

Als een werknemer met pensioen gaat moet het opgebouwde persoonlijk pensioenvermogen (PPV) worden omgezet in een levenslange uitkering, eventueel in combinatie met partnerpensioen. De bijna-gepensioneerde werknemer kan dan kiezen uit de volgende uitkeringen:

• De pensioenuitkering wordt gegarandeerd door een pensioenuitvoerder;
• De pensioenuitkering gaat meebewegen met de economie;
• De pensioenuitkering gaat meebewegen met de economie, maar schommelingen worden opgevangen uit een te vormen reserve.

Hierna zullen we de mogelijkheden één voor één kort de revue laten passeren.

1. De pensioenuitkering wordt gegarandeerd door een pensioenuitvoerder

Onder de nieuwe Wtp kan een vaste, gegarandeerde uitkering alleen bij een pensioenverzekeraar worden aangekocht van het PPV.

Omdat er sprake is van een garantie en dus grote zekerheid dat de uitkeringen ook daadwerkelijk worden gedaan zal de uitkering het laagst van de drie keuze-uitkeringen zijn. De verzekeraar maakt immers een inschatting hoe lang gemiddeld uitgekeerd moet worden (hoe lang leven de pensioen-gerechtigden gemiddeld nog) en zal het nog niet uitgekeerde deel van het PPV beleggen tegen een risicovrije rente.

Eventueel kan ook een (meestal vaste) stijging worden aangekocht. De uitkering is in zo’n geval bij aanvang nog lager dan bij een levenslang gelijkblijvende uitkering, maar deze lagere uitkering zal wel jaarlijks stijgen en uiteindelijk (meestal na ca. 10 à 15 jaar) hoger zijn dan de gelijkblijvende uitkering.

2. De pensioenuitkering gaat meebewegen met de economie en alle risico (+ en -) zijn voor de gepensioneerde

Naar verwachting zal gemiddeld het hoogste pensioen bereikt worden bij deze uitkeringskeuze, waarbij het nog niet uitgekeerde PPV (deels) belegd blijft.

De werknemer heeft bij verzekeraars en PPI’s vaak de mogelijkheid om aan te geven welk deel van het PPV belegd blijft worden in zakelijke waarden en welk deel in vastrentende waarden. Bij een pensioenfonds zal sprake zijn van een door het fonds vastgestelde beleggingsmix. Omdat de uitkering volledig gaat meebewegen met behaalde rendementen op het nog niet uitgekeerde PPV, zal de uitkering jaarlijks schommelen. Veel werknemers zitten hier niet op te wachten en/of kunnen zich dit zelfs helemaal niet veroorloven.

3. De pensioenuitkering gaat meebewegen met de economie, maar schommelingen worden opgevangen uit een te vormen reserve

De meeste pensioenfondsen zullen deze optie aanbieden. Naar verwachting zullen verzekeraars en PPI’s hier niet voor kiezen.

Het is mogelijk om een reserve te vormen die schommelingen gaat opvangen. Bij de solidaire premieregeling is een solidariteitsreserve verplicht, bij een flexibele premieregeling is de risicodelingsreserve alleen verplicht bij een verplichtgesteld bedrijfstak- of beroepspensioenfonds. Deze reserve kan worden gevoed uit rendement en/of uit premies en/of uit een deel van de buffers die bij de start van de overgang naar de nieuwe pensioenregeling overblijven na het invaren.

Gepensioneerden zullen naar verwachting een hogere uitkering tegemoet kunnen zien dan bij het gegarandeerde pensioen, maar een lagere uitkering dan bij volledig individueel beleggen omdat er sprake is van een reserve. Deze reserve moet immers gevoed worden en dat gaat ten koste van de spaarpremie en/of het beleggingsrendement en resulteert dus in een lager PPV.

Welke keuze?

Werkgever en ondernemingsraad zullen een default (voorkeuze voor als de werknemer niet zelf kiest) moeten maken. Als een keuze voor het gewenste stelsel is gemaakt zal een tender worden uitgeschreven welke pensioenuitvoerder op basis van gemaakte keuzes naar verwachting het best invulling kan geven aan de wensen.

Gerard van der Toolen en Léon Zijlmans