Wat is een toekomstbestendige ouderenzorg?

Digitale transformatie

Wat betekent de digitale transformatie in de ouderenzorg? Het gaat in ieder geval om nieuwe samenwerkingsvormen, digitalisering van de ondersteunende processen, inzet van zorgtechnologie en nieuwe manieren om de zorg te leveren. Daarbij heeft COVID-19 (tijdelijk) voor een versnelling gezorgd om de contacten tussen zorgprofessional en cliënt te digitaliseren (beeldbellen).

We zien ook de geleidelijke invloed van de generatie babyboomers die wensen dat zorg op hen is toegesneden. Er is behoefte aan eigen regie en een persoonsgerichte aanpak. Dat verlangen wordt overigens belemmerd doordat de feitelijke inzet van zorgprofessionals steeds problematischer wordt. Dit betekent overigens tegelijkertijd dat verdere digitalisering van de zorg onvermijdelijk is.

Inrichting leefomgeving

Ik heb al eerder in blogs geschreven dat fundamenteel anders nagedacht moet worden over de inrichting van de leefomgeving. Hoewel veel discussies gaan over nieuwe woonconcepten lijkt het mij dat we vooral na moeten denken hoe we in de bestaande woningen een levensloopbestendige vorm van zorgverlening kunnen realiseren. De huidige opzet van de financiering van de zorg (WMO, ZVW en WLZ) biedt niet echt een ideaaltypisch model om wonen, welzijn, technologie en zorg te verbinden. Wetswijzigingen vergen veel tijd. Het is waarschijnlijk praktischer om op wijkniveau nieuwe samenwerkingsvormen te ontwikkelen die verbindingen faciliteren. Een data gedreven infrastructuur maakt het mogelijk om binnen de beschikbare middelen en capaciteit tot een zo optimaal mogelijk systeem te komen.

Vergroting autonomie zorgprofessionals

In een nog te verschijnen boek (Het huis van professionele zeggenschap. De route naar verpleegkundig leiderschap) gaan we in op de noodzaak om de autonomie van zorgprofessionals vergaand te versterken. Dat leidt tot betere zorg, minder uitstroom uit de gezondheidszorg en een hogere tevredenheid bij burgers. Hoe simpel kan het zijn.

Ik heb het al eerder uitgewerkt technologische innovatie vergt sociale innovatie. Belangrijk is om enerzijds gebruik te maken van de standaardisering die technologie mogelijk maakt, maar tegelijkertijd de sociale innovatie te verbinden met de lokale context. Er wordt veel gesproken over het belang van ondernemerschap en tegelijkertijd het terugdringen van ondernemers die zelf en kleine zorginstelling beginnen. De nadruk zou daarom juist op de attitude van beleidsmakers en professionals moeten liggen: de start-up benadering.

Systemisch kijken en handelen

De hiervoor beschreven benadering vergt kennis van de samenhang tussen domeinen en kennis van een optimale relatie tussen burgers en professionals (systemische benadering) en inzicht in de mogelijkheden van technologische en sociale innovatie. Die kennis is overigens in het veld ruim aanwezig. Het gaat nu vooral om die kennis ook praktisch in te (kunnen) zetten.

Literatuur

KPMG. (2022). Samen op weg naar een toekomstbestendige ouderenzorg. Langer zelfstandig wonen mogelijk maken.

Peppel, R., H. Woldendorp, M. Veenvliet en A. Jeninga. (2023). Het huis van de professionele zeggenschap. De route naar verpleegkundig leiderschap. Amsterdam : SWP (te verschijnen).

Woldendorp, H. en T. Woldendorp.  (2019). De start-up professional. Ondernemen als loopbaanstrategie. Amsterdam: SWP

Woldendorp, H.  (2021). Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. De impact van COVID-19. Amsterdam: SWP