Wat is duur?: effect van gezondheidsinterventies

Meerwaarde zorgtechnologie

Gezondheidszorg is een dure grap (en heel serieus). Hoe weet je nu of investeringen ook lonend zijn. Een goed gezondheidsstelsel levert kwaliteitsdiensten aan alle mensen, wanneer en waar zij deze nodig hebben (WHO). Dat zou beteken dat de zorg optimaal en toegankelijk is voor iedereen. Een belangrijke bijdrage wordt geleverd door de inzet van technologie. Health Technology Assessment (HTA) maakt inzichtelijk welke gezondheidstechnologieën meerwaarde hebben. Door de toenemende functionaliteit van kunstmatige intelligentie wordt het ook eenvoudiger effecten te meten.

Inzet AI

Binnen de zorg kan Artificiële Intelligentie bijvoorbeeld toegepast worden om grote hoeveelheden (volks)gezondheidsgegevens te analyseren en patronen te vinden, om zo met voorspellingen of op maat gemaakte adviezen of acties te komen. Hiermee kunnen AI-toepassingen een bijdrage leveren op het gebied van preventie of zelfmanagement, diagnose en behandeling en op het gebied van logistiek.

AI kan tevens worden ingezet als beslissingsondersteunend hulpmiddel voor zorgprofessionals: data over patiëntkenmerken, klinische observaties en laboratoriumuitslagen zoals bloedwaarden kunnen worden vertaald naar een gepersonaliseerd advies.

Kosten/baten

Deze toepassingen kunnen dus een bijdrage leveren aan een effectief zorgproces, maar gaan veelal ook gepaard met additionele kosten. De mate waarin die additionele kosten elders in de zorg of in de samenleving besparingen oplevert, of de mate waarin additionele kosten goed passen bij de gerealiseerde gezondheidswinst, kan worden onderzocht met een HTA.

HTA probeert in beeld te brengen wat de waarde van beslissingen over investeringen in de gezondheidszorg is.  De HTA biedt een analyse van de meerwaarde van een behandeling. Waarde wordt technisch gedefinieerd als wat consumenten individueel bereid zouden zijn te betalen of op te geven voor een extra ‘product’ of dienst.

Betekenis QALY

De vraag is dan welke kosten en baten in beeld worden gebracht. Het gaat ook om patiëntvoorkeuren. Hierbij speelt de maat van QALY (Quality Adjusted Life Year) een steeds belangrijker rol. Een QUALY geeft de gezondheidsbaten van een gezondheidsinterventie weer, waarbij rekening wordt gehouden met zowel het aantal levensjaren als de kwaliteit van leven.

De bedoeling van de HTA methodiek is dat inzet van technologie kostenbesparend kan zijn (meer gezondheid en minder kosten) bij positieve aannames over effectiviteit en als baten buiten de zorg, zoals arbeidsproductiviteit, minder inzet professionele zorg meegewogen worden.

Literatuur

Bekker-Grob, E.E. de.(2022). Met zorg kiezen. Op naar betere beslissingen in de gezondheidszorg. Oratie, Erasmus Universiteit

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM). Amsterdam: SWP

Wester, V., e.a. (2021). Vroege HTA naar de waarde van een beslissingsondersteunende AI-toepassing in multiple sclerose. Rotterdam: Erasmus Universiteit