Belemmeringen en oplossingsrichtingen in een effectieve ouderenzorg
Digitale transformatie
De digitale transformatie wordt steeds meer de norm. Zo blijkt uit wereldwijd onderzoek (KPMG) dat 80% van de besturen verwacht dat de komende drie jaren alle aspecten van de zorglevering zullen veranderen. In de ouderenzorg gaat het er om dat de zorg rondom de wens en behoefte van ouderen wordt georganiseerd. Hoe komen we tot een effectieve ouderenzorg?
Overlegstructuur
De vraag is natuurlijk hoe? De huidige opzet kent onder meer drie financieringsgrondslagen, geen eenduidige landelijke data infrastructuur, belemmeringen bij de overdracht van het ene professionele domein naar het andere en druk op de toegankelijkheid en (deels) kwaliteit van de zorg. Dat biedt onvoldoende perspectief. Zorg kent een onnoemelijk aantal overlegvormen waar deze problematiek aan de orde komt. Toch blijkt dat niet tot snelle verbeteringen te leiden.
Wat dan wel te doen? Daar gaan we weer: systemisch kijken, denken en doen. Dat betekent: integrale benadering (op metaniveau naar drie domeinen (WMO, ZVW en WLZ) kijken, een heldere governance structuur (vertrekpunt is faciliteren van professionele autonomie) en een verdeling van taken die niet voortvloeit uit de financiering maar uit een effectief zorgproces rond een cliënt.
Impact van data
Door de beschikbaarheid van data zullen steeds meer nieuwe vormen van diagnostiek beschikbaar komen. Cliënten en patiënten gaan verbindingen met elkaar aan: door het delen van ervaringsgegevens ontstaan nieuwe oplossingen. Het investeren in de datavaardigheden van zorgprofessionals leidt tot optimalisering: dit leidt tot verhoging van kwaliteit van zorg, betere verbindingen met cliënten en inzicht in kosteneffectieve interventies.
De digitale transformatie kenmerkt zich dat steeds meer aspecten ervan convergeren. Een voorbeeld in de cure is de verbinding tussen big data en AI (artificiële intelligentie). Hoe meer data beschikbaar zijn, hoe sneller AI zich kan ontwikkelen. En hoe meer toepassingsmogelijkheden ontstaan. Daarnaast speelt bijvoorbeeld big data in ‘predictive analysis’ een belangrijke rol. Hierdoor wordt het mogelijk de kans op complicaties te voorspellen. Dit kan omdat van vele andere patiënten bekend is wat hun persoonlijke kenmerken zijn en de daarbij ontstane complicaties. Door het koppelen van deze databronnen, is het mogelijk een vergelijking te maken voor ieder individu. Hierdoor kunnen eventuele complicaties en herhaalbehandelingen worden voorkomen.
Sturen vanuit metaniveau
Vanuit de drie financieringsgrondslagen zijn er onvoldoende incentives op metaniveau te kijken, denken en doen. Het gaat er om partijen binnen en tussen de domeinen verplichtend te verbinden. Wat helpt is om verder te gaan met interdisciplinaire samenwerkingsverbanden die doorzettingsmacht hebben (professionele zeggenschap). Nieuwe verbindingen tussen formele zorg en informele zorg zijn mogelijk door data (binnen privacyregels) breed te gebruiken om andere werkvormen te ontwikkelen.
Bestuurlijk gaat het er steeds meer om niet vanuit bestaande trends naar de inrichting van de zorg te kijken, maar juist vanuit een toekomstperspectief (big data; blockchain; AI; cloud computing) de eigen organisatie (samen met professionals) opnieuw in te vullen.
Literatuur
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix. Amsterdam: SWP
KPMG. (2022). Samen op weg naar een toekomstbestendige ouderenzorg.
30 jaar ervaring als consultant en als interim manager. : Strategisch adviseur op het gebied van digitale transformatie en platformtechnologie; associé bij CCzorgadviseurs) ; adviseur professionele ontwikkeling. Partner InfraVitaal (www.infravitaal.nl; harry@infravitaal.nl). Toezichthouder Zorggroep Tangenborgh en ALS Zorgregelaars. Auteur van een vijftiental boeken over zelforganisatie, professionele ontwikkeling, platformtechnologie en digitale transformatie (van de gebouwde omgeving).
Ouderenzorg is voornamelijk een menselijke aanhelegenheid. Het risico van vergaand inzetten van Big data en AI is dat het benaderd blijft worden op basis van modellen en normale verwachting. Maar elke situatie is weer anders.... in het verleden behaalde resultaten zijn immers geen garantie voor de toekomst. Keuzes obv big data en AI heeft daarbij het risico dat er nog meer verantwoordt moet worden en de administratieve druk toeneemt. Stel dat er een besluit wordt genomen die afwijkt van wat de systemen aanreiken als oplossing.... dan zal naarmate big data en AI een steeds prominentere plek in gaan nemen een steeds uitgebreider verantwoording moeten plaatsvinden waarom er niet is gehandeld op basis van die gegevens. Naar mijn idee is het belangrijker de scheiding tussen WMO/ZVW/WLZ te doorbreken om zo goede zorg mogelijk te maken en maatwerk te bieden. Maatwerk dient te worden ingestoken vanuit de professionele blik van de zorgmedewerker laat dat daar dan ook plaatsvinden.