Datagedreven aanpak

De eisen die gesteld worden aan de gezondheidszorg zullen steeds meer gaan toenemen. Anderzijds willen patiënten en cliënten eigenaarschap over persoonsgegevens en -data. Patiënten hebben toegang tot een breed aanbod aan medische informatie op internet en zijn gewend geraakt aan digitale diensten. Aan zorginstellingen de uitdaging om te voldoen aan deze verwachtingen op het gebied van digitale dienstverlening. Het ministerie van VWS constateert echter dat sprake is van een suboptimale ICT infrastructuur.

Een datagedreven aanpak (Woldendorp en Hoekman 2019) biedt oplossingen. De zorg maakt zijn eigen digitale transformatie door. Het gaat erom sociale en technologische innovatie te verbinden (Woldendorp 2021). Essentieel is hoe je data daarbij kunt gebruiken. Digitale transformaties in de zorg richten zich op interoperabiliteit (gegevensuitwisseling), verbetering van doelmatigheid en effectiviteit, maar vooral op de ontwikkeling van nieuwe zorgmodellen.

ICT infrastructuur

ict infrastructuurVWS heeft in het Actieplan Zorg-ICT-markt een visie uitgewerkt voor de toekomstige ICT infrastructuur voor de zorg. Het begint met en analyse van de problematiek: markt functioneert niet goed (marktmacht bij partijen), markt is weinig gereguleerd, bij veel zorgaanbieders ontbreekt bovendien momenteel de nodige specifieke kennis en ervaring voor goede ICT-inkoop en veel van de huidige systemen zijn verouderd. De vraagkant van de zorg-ICT-markt wordt daarom gekenmerkt door (sector)specifieke behoeftes, een gebrek aan ICT- en inkoopkennis en onvoldoende samenwerking op het gebied van ICT-strategie, inkoop en vraagarticulatie.

In het Integraal Zorgakkoord (IZA) zijn concrete doelen over bijvoorbeeld gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid in de zorg, over een Meerjaren agenda zorg ICT-portfolio en over een landelijk dekkende infrastructuur geformuleerd.

Van fragmentatie naar standaardisering

De huidige ICT-systemen zijn in veel gevallen gebaseerd op in tientallen jaren organisch gegroeid maatwerk en veel minder op (moderne) architectuur en standaarden. Deze fragmentatie wordt verder versterkt door het grote aantal projecten, programma’s en stimuleringsregelingen op het gebied van digitalisering en gegevensuitwisseling. De ontwikkeling van maatwerk staat haaks op het streven naar standaardisatie.

Voor een route naar verdere standaardisering is het gewenst dat er een evenwicht bestaat in kennis en kunde tussen zorgaanbieders en ICT-leveranciers bij het richting geven aan het informatiebeleid en de daadwerkelijk inkoop van ICT.

Het is essentieel om de kwaliteit ICT-sourcing te verhogen door middel van zorginkoop en contractering om tot een duurzame, binnen het zorgstelsel passende financiering en stimulering te komen van standaardisatie en digitalisering.

Literatuur

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM). Amsterdam: SWP

Ministerie van VWS. Actieplan Zorg-ICT-markt. .open, transparant en toekomstgericht…

Woldendorp, H. en J. Hoekman.(2019). De weerbarstige praktijk. Een evolutietheorie van het sociaal domein. Amsterdam: SWP