Reflectie op wat er (mogelijk) gebeuren gaat in de zorg?

Hoe divers willen we het?

Wat opvalt is dat zowel het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars veel verwachten van de inzet van systeemrelevante zorgorganisaties die in regio’s een dominante rol spelen. Aan de andere kant is er in de zorg steeds meer oog voor diversiteit, dat zich bijvoorbeeld ook vertaalt in een zorgaanbod gericht op een specifieke doelgroep of bevolkingsgroep. Dit laatste wordt versterkt doordat het de vraag is of het beleid dat iedereen dezelfde zorg moet kunnen krijgen wel zo verstandig is. Juist interventies gericht op doelgroepen konden weleens veel effectiever zijn.

Waarden of geld?

Waardegedreven zorg staat volop in de belangstelling. Financiering zou gericht moeten zijn op de meerwaarde van een geïntegreerde zorgketen. Als daar doelmatigheidswinst door bereikt moet worden impliceert dat ook dat onderdelen van de keten minder gaan krijgen. Je kunt zeggen daar waar zorg niet werkt of niet optimaal bijdraagt aan de keren moet niet of minder betaald worden. Dat is de Nederlandse context echter niet eenvoudig te realiseren.

De grenzen van autonomie

Hoever gaan we met langer thuis wonen? De gedachte past bij onze opvatting over individualisering. De inbreng van technologie in de thuissituatie (ik ben er zelf als adviseur bij betrokken) moet een autonome invulling van het eigen leven versterken. Het wordt steeds belangrijker om in beeld te krijgen waar de grens ligt van complexe zorg in die thuissituatie en waar complexe zorg beter in een collectieve voorziening kan worden gegeven. Het lijkt nu vooral een kwantitatieve discussie (maximale hoeveelheid intramurale) plaatsen, maar het lijkt verstandig daar meer een professionele en ethische discussie van te maken. Wat kan nog wel thuis? En hoe wordt gebruik gemaakt van de deskundigheid van bijvoorbeeld een Specialist Ouderengeneeskunde die net als veel andere professionele domeinen steeds schaarser worden. Wie beoordeelt dan de complexiteit?

Professionele zeggenschap

Daarop voortbouwend gaat het er om zorg aantrekkelijk te houden (krijgen). Er wordt veel over gezegd en geschreven. Er is een groot aantal interventies (minder administratieve lasten (werkt het?); betere salarissen (In 2024 is er structureel 4 miljard euro extra beschikbaar voor de OVA-ruimte bij de huidige ramingen); meer invloed/zeggenschap. Het advies kan niet anders zijn dat de professionals (op alle niveaus) steeds nadrukkelijker bij besluitvorming over de zorg moeten worden betrokken.

Literatuur

Jeninga, A. en H. Woldendorp.(2019). Dit is waardegedreven zorg. Veranderen vanuit een systemisch perspectief. Amsterdam: SWP

Peppel, R., H. Woldendorp, M. Veenvliet en A. Jeninga (2023). Het huis van de professionele zeggenschap. De route naar verpleegkundig leiderschap. Amsterdam: SWP