Individu

veerkrachtDe veerkracht van een individu speelt een cruciale rol; diegenen met minder vermogen om met stress om te gaan, kunnen sneller tekenen van burn-out vertonen. Perfectionisme, hoewel vaak gezien als een positieve eigenschap, kan valkuil worden als het leidt tot onrealistische zelfverwachtingen en constante zelfkritiek. Dit wordt verder versterkt door aspecten zoals laag zelfvertrouwen en persoonlijke problemen, waaronder financiële stress of gezinsconflicten, die de draagkracht van een professional kunnen verminderen.

Werk

Werk gerelateerde factoren zijn de meest zichtbare drijfveren achter burn-out. De hoge werkdruk, gekenmerkt door lange uren en een intense werklast, staat bovenaan de lijst van stressoren. In de zorg speelt dat de emotionele belasting, waarbij medewerkers vaak te maken krijgen met ernstig zieke of stervende patiënten, voegt een extra laag van emotionele uitdaging toe. In dergelijke omgevingen wordt de afwezigheid van voldoende sociale steun van collega's en leidinggevenden voelbaar.

Maatschappij

Daarnaast spelen maatschappelijke factoren een significante rol. De impact van digitalisering brengt techno stress met zich mee, waarbij medewerkers zich overweldigd voelen door de constante noodzaak om nieuwe technologieën te beheersen. De marktomgeving legt extra druk op. Bovendien veroorzaken voortdurende veranderingen en onzekerheden, zoals reorganisaties, aanvullende stress en angst voor de toekomst.

Autonomie

De uitdagingen bij het in balans brengen van werk en privéleven dragen ook bij aan het risico op burn-out. Lange werktijden en voortdurende (digitale) beschikbaarheid maken het moeilijk voor professionals om voldoende tijd te besteden aan persoonlijke en gezinsactiviteiten. Deze constante strijd tussen professionele verplichtingen en persoonlijke behoeften verhoogt de stressniveaus en bevordert de ontwikkeling van burn-out.

Een gebrek aan autonomie en controle over het werk is een andere belangrijke factor die bijdraagt aan burn-out. Wanneer medewerkers weinig zeggenschap hebben over belangrijke aspecten van hun werk met de hoge eisen van het werk, is dat een significante stressor en kan leiden tot gevoelens van burn-out.
De snelle technologische veranderingen voegen een extra laag van stress toe, bekend als techno stress. De noodzaak om voortdurend nieuwe technologieën te leren en aan te passen, gecombineerd met de druk van continue beschikbaarheid en informatie-overload, kan overweldigend zijn.

Systemische benadering

Onvoldoende steun van leidinggevenden en een gebrek aan samenwerking of morele steun van collega's kunnen het gevoel van isolement versterken en vermindert ook de veerkracht van individuen, waardoor ze vatbaarder worden voor burn-out.
Aspecten zoals de organisatiecultuur, leiderschapsstijl, en het al dan niet erkennen en belonen van medewerkers kunnen het werkklimaat sterk beïnvloeden. Werk gerelateerde veranderingen en onzekerheden, zoals frequente reorganisaties of onduidelijkheid over functie-eisen en verwachtingen, kunnen bijdragen aan een gevoel van onzekerheid en stress, wat het risico op burn-out verhoogt.

Het aanpakken van deze uitdagingen vereist een systemische benadering, gericht op zowel de individuele behoeften van medewerkers als de structurele en culturele veranderingen binnen organisaties.

 
Literatuur
Eliens, A., H. Woldendorp en A. Jeninga (2024). Interventies voor Goed Werk. Voorkomen en oplossen van burn-out in de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP (in druk)
Jeninga, A. en H. Woldendorp.( 2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM). Amsterdam: SWP
?