Alle pensioenregelingen moeten de komende tijd aangepast worden vanwege nieuwe wetgeving (Wet toekomst pensioenen, de Wtp). En omdat pensioen een arbeidsvoorwaarde is, moet de nieuwe regeling door de werkgever en de werknemersvertegenwoordigers (samen de sociale partners) worden vastgesteld. Indien sprake is van een verplicht gestelde CAO dan hebben de individuele werkgever en de ondernemingsraad geen directe invloed op de nieuwe regeling.

Wat gebeurt er met pensioenen die niet onder een verplicht gestelde CAO vallen?

solidair pensioenEr zijn momenteel ook nog zo’n ca. 50.000 ondernemingen die niet onder zo’n verplicht gestelde CAO vallen maar al wel een pensioenregeling hebben bij een verzekeraar of een premie pensioen instelling (PPI), en daar moeten de werkgever en de OR, samen met hun adviseurs, zelf de nieuwe regeling opzetten. Tijdens hun overleg wordt vaak alleen gekeken naar de ontwikkeling van het pensioen tijdens de opbouwfase, tot aan de pensioendatum dus.

Eén ding is zeker, de nieuwe regeling is een beschikbare premieregeling waarbij voor elke deelnemer een eigen persoonlijk pensioenvermogen wordt opgebouwd. Maar dit zal leiden tot verschillen met de huidige pensioenopbouw; worden de deelnemers (volledig) gecompenseerd als ze er op achteruit gaan? En hoe hoog wordt de dekking van het nieuwe partner- en wezenpensioen dat volledig op risicobasis verzekerd moet worden?

Het nieuwe pensioenstelsel kenmerkt zich dat voor alle werknemers een gelijk percentage pensioenpremie gaat gelden (leeftijdsonafhankelijke of vlakke premie), dat de werknemer een persoonlijk pensioenvermogen op gaat bouwen, dat er rendement wordt bijgeschreven bij dit eigen  pensioenvermogen en dat vanaf de pensioendatum een levenslang pensioen wordt uitgekeerd.

Wat gebeurt er met het opgebouwde pensioen in de uitkeringsfase?

Over de uitkeringsfase wordt veelal weinig nagedacht, dan zal immers de individuele deelnemer zelf zijn keuzes maken. Toch? Maar juist over die mogelijke toekomstige keuzes moet nu al bij de ontwikkeling van de nieuwe pensioenregeling worden nagedacht. Bijvoorbeeld wordt het pensioen na ingang jaarlijks aangepast aan de inflatie of aan het behaalde rendement? En wie gaat dit dan betalen, of wordt daar voor gespaard? En hoeveel verhoging kun je verwachten na ingang?

Daarbij hoort dan wat ons betreft ook de misschien niet logisch lijkende maar wel reële optie voor een solidair pensioen.

De rol van de ondernemingsraden

De ondernemingsraden hebben volgens Art 27 lid 1 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) een grote inbreng in het proces naar de nieuwe pensioenregeling. Zij hebben immers invloed op de voorwaarden waaronder instemming verleend wordt.

Als beginpunt sta je stil bij de huidige pensioenregeling. Wat zijn de huidige verwachtingen van ons pensioen? De cruciale vraag is daarbij: Hoe gaan we de pensioentoezegging, rekening houden met een evenwichtige afweging van de belangen van alle deelnemers (huidige werknemers, slapers en gepensioneerden), aanpassen aan de nieuwe wetgeving?

 
In meeste pensioenregelingen bij verzekeraar blijven de al opgebouwde pensioenen en ingegane pensioenen onveranderd staan. Ook bij een PPI blijven de opgebouwde pensioenkapitalen staan.

Voor de deelnemers en gepensioneerden bij pensioenfondsen wordt in de regel ingevaren en worden opgebouwde aanspraken en pensioenrechten ingebracht in het nieuwe stelsel.

De situatie bij een verzekeraar en bij een PPI is dus gemakkelijker: focus op alleen de toekomstige pensioenopbouw.

Maar denk ook na hoe de pensioenen zich moeten gaan ontwikkelen als het pensioen ingaat!

Een aanvullende vraag die ondernemingsraden kunnen stellen aan de werkgever is de volgende: Hoe verhoudt de indexatie in de huidige middelloonregeling zich tot het verwachte pensioen bij bijvoorbeeld een Algemeen Pensioenfonds (APF)? Of bij een bedrijfstakpensioenfonds (BPF) waar mogelijk vrijwillige aansluiting bij mogelijk is. En als er geen indexatie is, zou er een mogelijkheid zijn dat deze er wel komt. Bijvoorbeeld door de pensioenregeling slimmer in te richten.

Pensioen blijft achter bij de inflatie

We hebben afgelopen jaren immers gemerkt dat veel pensionado’s (zeer) ontevreden waren omdat hun pensioenen jarenlang op geen enkele manier waren verhoogd, laat staan in de buurt bleven bij de inflatieontwikkeling!

Uitholling van het inkomen door inflatie moet zoveel als mogelijk tegengegaan worden en hiervoor zijn mogelijkheden!

Hoe zeker is de uitkering dan en hoe zit het met uitholling van mijn pensioen door inflatie?

De meeste adviezen van pensioenadviseurs die wij tot op heden hebben gezien bij sociale partners, niet zijnde CAO-partijen focussen zich op het pensioen tot aan de pensioendatum, maar voor de gepensioneerde begint het hierna pas echt. Gepensioneerden zijn juist erg benieuwd naar “Hoe zeker is de uitkering dan en hoe zit het met uitholling van mijn pensioen door inflatie? Is er voldoende kans op verhogingen na ingang van het pensioen en hoe groot is dan die kans?”

Allemaal zaken die wel aan de orde kunnen komen en moeten worden vastgelegd in een transitierapport, dus moet hierover nagedacht worden. Beter gelijk al dan later in het traject.

Veel partijen gaan er vanuit dat een pensioenregeling die valt onder het solidaire stelsel het meeste lijkt op middelloon. In het verleden is vaak niet voor niets voor middelloonpensioen gekozen. Echter, wij constateren dat veel pensioenadviseurs bij verzekerde regelingen voorstellen om de middelloonregelingen te veranderen in flexibele premieregelingen. Niets mis mee, maar het alternatief (solidair) ook in de vergelijking meenemen en pas hierna een besluit nemen is wel zo logisch.

Inmiddels hebben we meerdere pensioenfondsen al zien kiezen voor een solidaire premieregeling en uit verschillende berekeningen blijkt ook dat solidair beter uitkomt dan een flexibele premieregeling. Is onbekend ook onbemind?

Misschien past aansluiting bij een APF of BPF en hierdoor collectief, solidair en wellicht beter uitzicht op hogere pensioenen en pensioenen die stijgen, beter bij het huidige pensioenbeleid en jullie bedrijf en de wensen van de medewerkers.

 

Rijswijk, juli 2024

Léon Zijlmans AAG van ZPABV

Gerard van der Toolen van OR-Pensioenadviseurs