De huidige woningmarkt

Veel van de bestaande woonwijken zijn gebouwd in de jaren 60, 70 en 80, in een andere maatschappij dan die waarin we nu leven. De Nederlandse woningmarkt bestaat nu grotendeels uit grondgebonden eengezinswoningen en kleine appartementen. Alternatieve woonvormen zijn zeldzaam. Veertig procent van de huishoudens is tegenwoordig een eenpersoonshuishouden, in populaire stedelijke gebieden is dat al de helft van alle huishoudens. In steden als Amsterdam en Rotterdam heeft bijna de helft van de volwassenen geen relatie.

Een nieuwe visie op wonen is vereist

Het vraagstuk van eenzaamheid vergt een andere visie op wonen. Niet alleen omdat mensen ouder worden en omdat er zo veel ouderen zijn, maar vooral ook omdat steeds meer mensen alleen wonen. Floris Alkemade (voorheen rijksbouwmeester): "Je moet geen huizen bouwen, maar gemeenschappen".

De huidige woningvoorraad past niet meer bij de actuele behoeften aan zorg, ondersteuning en woonvormen. Dat geldt niet alleen voor de naoorlogse wijken, maar ook voor woonwijken die nu gebouwd worden. Nog steeds ligt de focus op gezinnen, terwijl Nederland vergrijst en er steeds meer mensen alleen wonen.

De invloed van de vergrijzing op wonen

Over 30 jaar bestaat de woningvoorraad voor het overgrote deel uit woningen die er nu al staan. Op de huidige woningmarkt domineert het rijtjeshuis, terwijl het aantal mensen dat in gezinsverband leeft afneemt. Andere samenlevingsvormen vragen om andere huizen en wijken. Dat geldt niet alleen voor ouderen. Veel zorg en ondersteuning kan met hulp van technologische innovaties thuis verleend worden.

De focus bij het opknappen van bestaande woningen ligt op snel en goedkoop. Een breder perspectief is nodig: maak woningen geschikt voor zorg aan huis en renoveer met oog voor sociale samenhang in de buurt. Dit is ook het moment om daarbij duurzame energieoplossingen te integreren.
 
wonen
 

Woningen in de juiste woonomgeving

Voor veel mensen voelt de samenleving te groot en onveilig. De leefbaarheid van wijken staat onder druk. Dan gaat het om toegankelijkheid, (bereikbaarheid van) voorzieningen, luchtkwaliteit, verblijfskwaliteit, hittestress, wateroverlast, leefbaarheid en aantrekkelijkheid. Investeer niet alleen in de aanpassing van de woningvoorraad, maar ook in de directe woonomgeving. In nieuwe inrichtingen van de woonomgeving die mensen verleiden naar buiten te gaan en ontmoetingen mogelijk te maken.

Woningbouw (nieuw) en de bestaande wijkinrichting dienen gericht te zijn op het ondersteunen van gemeenschappen. Met onze partner SprenghenParc hebben we hiervoor een model uitgewerkt. Het gaat hierbij om woningen in het groen en voor een omgeving die mensen helpt zelfredzaam te zijn. Bewoners uit alle leeftijdsgroepen (starters; gezinnen; senioren) creëren een eigen gemeenschap. Daarbij zijn bewoners betrokken bij de inrichting en worden de woningen maximaal geautomatiseerd. Daarbij gaat het om het reguleren van energie, creëren van een optimaal binnenklimaat, zorgen voor comfort (functies die automatisch aangaan) en is er beschikking over zorgtechnologie.

Literatuur

Alkemade, F. (2020). De toekomst van Nederland. De kunst van richting te veranderen. Uitgeverij Thoth
Briefadvies n.a.v. de ontwerpprijsvraag WHO CARES Maart 2018