Burn-out wordt steeds meer een belangrijk thema in zowel de werksituatie als in het privé leven. Wat opvalt is dat de meeste literatuur gericht is op het herstel na een burn-out. Het lijkt echter logischer je werkomstandigheden en je leven zo in te richten dat de kans op een burn-out vrijwel nihil is. Dat hebben we uitgewerkt in een boek meer gericht op de werksituatie: ‘Interventies voor Goed Werk’. De casuïstiek komt uit de gezondheidszorg. Ons model is toepasbaar in ieder domein van werken.

Dimensies van goed werk

Goed werk kent zes dimensies:

 
Goed werk grip
 

Controle en invloed

Controle en invloed op de eigen werkprocessen is een ander belangrijk aspect van 'Goed Werk'. Werknemers die invloed hebben om hun werkprocessen, voelen zich meer betrokken en gemotiveerd. Burn-out klachten gaan om een onbalans ergens in het leven, werk of privé of de balans daartussen. De bron ervan kan buiten ons liggen (druk op het werk) en ook binnen onszelf (je eigen ambities). Goed werk is grip hebben.

Drie condities

Er zijn drie belangrijke condities voor goed werk

  • Grip op geld. Goed werk is werk dat voldoende (financiële) zekerheid oplevert, ook in verhouding tot anderen en op de lange termijn.
  • Grip op het werk. Goed werk is werk met een zekere vrijheid, waarbij een beroep wordt gedaan op onze capaciteiten en goede sociale relaties worden onderhouden.
  • Grip op het leven. Goed werk is werk met voldoende tijd en ruimte om het te combineren met zorgtaken en een privéleven.

Deze drie condities zijn alle drie noodzakelijk voor goed werk. Tussen deze condities is geen uitruil mogelijk, ze tellen allemaal evenveel mee. Bij de start van de carrière is de grip op het loon meestal minder van belang dan in de levensfase waarin mensen zich willen settelen Mensen hoeven voor alle drie condities afzonderlijk niet altijd het maximum te hebben. ‘Goed werk’ kan ook ‘goed genoeg’ werk.

Disbalans

Bij grip op het werk blijkt dat bijna de helft van de werkenden in ons land een gebrek aan autonomie ervaart. Hoewel veel werkenden sociale steun ervaren op het werk scoort Nederland tegelijkertijd hoog als het gaat om agressie op de werkvloer. Vooral publieke professionals, werkzaam in het onderwijs, de zorg of bij de politie, ervaren de minste grip op het werk.

Bij grip op het leven zegt een op de tien werkenden in ons land al geruime tijd een disbalans te ervaren tussen thuis en het werk. Grip op het leven wordt in ons land vooral georganiseerd door in deeltijd te gaan werken, maar de kosten hiervan komen wel voor rekening van het individu, vooral vrouwen.

Slechts de helft van de werkenden heeft voldoende zeggenschap over de eigen werktijden om grip te kunnen hebben op het leven. Nieuwe technologie maakt de grenzen tussen thuis en werk nog diffuser. Een teveel aan prestatie-eisen leidt tot werkstress en een teveel aan afwisseling tot verminderde concentratie en prestatie.

Literatuur

Eliens, A., H. Woldendorp en A. Jeninga. (2024). Interventies voor Goed Werk. Het voorkomen en oplossen van burn-out in de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP
WRR rapport. (2019). Het betere werk De nieuwe maatschappelijke opdracht.