Digitale transformatie

De impact van de digitale transformatie verhoogt de complexiteit van wat er om ons heen gebeurt en raakt ons allemaal. In ons boek ‘Zie je Big Picture’ hebben we uitgewerkt dat het gaat om je identiteit, inzicht en initiatief in samenhang vorm te geven. Hiermee onderken je patronen en kun je de context waarin je werkt en leeft duiden. Hoe kom je in dit verband tot een effectieve strategieontwikkeling?
 
effectieve strategieontwikkeling
 

Toenemende complexiteit

Systeemdenken is fundamenteel voor het begrijpen en aanpakken van complexe problemen. De prestatie van een systeem hangt meer af van hoe delen samenwerken dan hoe ze individueel presteren . Daarbij speelt dat optimalisatie van delen niet automatisch leidt tot optimalisatie van het geheel. Systeemdenken gaat ervan uit dat alles met alles is verbonden. Hierdoor zijn oorzaak en gevolg niet lineair. Daarbij komt dat moderne problemen te complex zijn voor lineair denken.

Interactie

Strategie ontwikkelt zich interactief: alle stakeholders zijn in het strategieproces betrokken. De stakeholders weten dat de planning nooit ‘af’ is en dat voortdurend weer aanpassingen nodig zijn. Er bestaan vier planningsoriëntaties: reactief (naar het verleden kijken); inactief (status quo handhaven); preactief (voorspellen en voorbereiden); interactief (toekomst creëren). Alle vier oriëntaties kunnen in een bepaalde fase van belang zijn.

Strategieplanning

Het planningsproces kenmerkt zich door: bottom-up én top-down; continu, niet periodiek; inclusief, niet exclusief; geïntegreerd, niet gefragmenteerd. Steeds gaat het om zoeken naar synergie en nadruk op mogelijkheden en niet zozeer op problemen. De voortgang wordt beoordeeld op systeemniveau: de omgeving wordt gemonitord en aannames worden voortdurend getoetst. Het gaat om het creëren van de gewenste toekomst en niet om een extrapolatie van het heden en verleden.

Vertrekpunt is het (h)erkennen van complexiteit en onzekerheid, inzicht in patronen en niet zozeer in gebeurtenissen. De aanpak is gericht op het in beeld brengen van alle relevante actoren, het identificeren van onderlinge relaties en afhankelijkheden, het analyseren van systeempatronen, het onderzoeken van het ontstaan van het systeem en het vaststellen van de systeemgrenzen en daarmee van de externe invloeden. De vormgeving hiervan is gebaseerd op flexibiliteit en experimenteerruimte.

Adaptief vermogen

Door toepassing van systeemdenken is er een beweging van langetermijnplanning naar adaptief vermogen, waarbij organisaties zich richten op het ontwikkelen van capaciteiten om snel te kunnen reageren op veranderingen. Duurzaamheid staat centraal en wordt geïntegreerd in de kern van strategieontwikkeling. Technologie is niet meer ondersteunend maar leidend in strategieontwikkeling, waarbij data-gedreven inzichten en digitale businessmodellen centraal staan.

Tenslotte is er een verschuiving van individuele organisatiestrategie naar ecosysteemstrategie, waarbij samenwerking en co-creatie centraal staan. Voorbeelden van deze aanpak zijn circulaire businessmodellen, platform business modellen, hybride werkvormen, digitale transformatie en agile teams.

Literatuur

Hoverstadt, P. (2022). The grammar of systems. From order to chaos & back.SCiO Publications
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven.(2022) Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP