Incidentie

Door de toenemende incidentie van burn-out stijgen zowel zorgkosten als organisatiekosten. In Nederland heeft ongeveer 17% van de werknemers burn-outklachten. Vooral jonge professionals (25-35 jaar) blijken kwetsbaar. Verzuimkosten door burn-out worden geschat op ongeveer 3 miljard euro per jaar. De trend is vooral sinds COVID-19 pandemie stijgend.
 
Burn-out Epidemie
 

Oorzaken

Burn-out is een staat van fysieke, emotionele en mentale uitputting die ontstaat door langdurige blootstelling aan hoge werkdruk en stress. De belangrijkste oorzaken voor het voorkomen van burn-out zijn:

  • Werkdruk: Onhoudbare werklast
  • Controleverlies: Gebrek aan autonomie
  • Onvoldoende beloning: Zowel financieel als emotioneel
  • Gebrek aan gemeenschap: Verstoorde werkrelaties
  • Oneerlijkheid: Ongelijke behandeling
  • Waardenconflict: Mismatch tussen persoonlijke en organisatiewaarden
  • Herstellen of voorkomen?

De burn-out problematiek en daarbij horende aanpak is vooral gericht op herstellen en juist niet op voorkomen. Dit heeft verschillende oorzaken. Veel organisaties handelen pas als er problemen zijn. Preventie kost tijd en geld, terwijl de opbrengsten niet direct zichtbaar zijn. Bovendien vereisen preventieve maatregelen vereisen vaak organisatie brede veranderingen. Er is onvoldoende kennis over effectieve preventiemaatregelen. Bedrijfsartsen komen vaak pas in beeld als iemand al uitgevallen is. HR-afdelingen zijn meer ingericht op verzuimbegeleiding dan preventie. Er is een sterke focus op individuele verantwoordelijkheid.

Goed werk

Wat valt te doen? Uiteraard juist wel preventie: gerichtheid op systeemverandering; aanpak van structurele oorzaken; ontwikkeling van gezond leiderschap. Cultuurverandering: duidelijke communicatie; betekenisvol werk faciliteren. Modern leiderschap: creëren van psychologische veiligheid. Er is een schat aan literatuur over burn-out. In ‘Goed Werk’ hebben we 24 interventies uitgewerkt om burn-out te voorkomen.

Voorspelbaarheid

Moss komt met de volgende interventies. Begin eens te constateren dat niet alles ‘oplosbaar’ is door positief te denken. De balans tussen individuele en organisatorische verantwoordelijkheid moet verschuiven naar de organisatie. Het voorkomen van burn-out is daarmee een gevolg van organisatorisch falen. Ontwikkel een data-gedreven aanpak.

Burn-out is daarmee voorspelbaar en voorkombaar. Burn-out is een systemisch probleem. De systemen dienen te zijn ingericht op resultaatgericht werken en niet op aanwezigheid. Hybride werkmodellen kunnen autonomie bevorderen. De inzet van slimme technologie voor werkdrukmonitoring is daarbij ondersteunend. Tevens wordt het management getraind in preventieve vaardigheden (communicatie). Organisatiemodellen zijn gebaseerd op duurzaamheid en mensgerichtheid.

Literatuur
Eliens, A., H. Woldendorp en A. Jeninga. (2024). Interventies voor Goed Werk. Het voorkomen en oplossen van burn-out in de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP
Moss, J. (2021). The burnout epidemic. The rise of chronic stress and how we can fix it. Boston, Mass.: Harvard Business Review Press