Disruptieve innovaties

Volgens Clayton Christensen begint disruptieve innovatie vaak met een product of dienst die inferieur lijkt aan bestaande oplossingen. Het richt zich aanvankelijk op een klein, vaak genegeerd marktsegment. Hiermee wordt een nieuwe markt gecreëerd of de onderkant van een bestaande markt bediend. Gevestigde bedrijven hebben de neiging zich te richten op huidige klanten en negeren nieuwe technologieën.

Succesvolle innovatie vereist vaak aanpassing van het hele bedrijfsmodel. Kenmerken van disruptieve innovaties zijn: eenvoudiger, goedkoper, of meer gebruiksvriendelijk dan bestaande producten; vaak minder functionaliteit, maar voldoende voor de behoeften van de doelgroep; gebaseerd op nieuwe technologieën of bedrijfsmodellen (voorbeelden : streamingdiensten als Netflix verdringen de traditionele video-verhuur; smartphones ontwrichten vele markten, waaronder fotocamera's en GPS-apparaten).

Marktbenadering

De eerste groep klanten zijn mensen die een product hebben dat meer functionaliteit biedt dan ze nodig hebben. Het nieuwe bedrijf verbetert geleidelijk in kwaliteit en functionaliteit en trekt daardoor meer klanten aan door betere prijs-kwaliteitverhouding. Weer een fase verder begint het marktaandeel van gevestigde spelers over te nemen. De (tijdelijke) eindfase is dat de disruptieve innovatie de nieuwe norm wordt in de markt: disruptie is een proces, geen eenmalige gebeurtenis.

Vertaling naar de zorg

Bijvoorbeeld vertaalt naar de zorg kan disruptie plaatsvinden op de domeinen: toegankelijkheid van zorg, kwaliteit van zorg (waardegedreven zorg), patiëntervaring en preventie en vroege interventie. Bekende huidige voorbeelden zijn: videoconsulten met artsen en apps voor zelfmonitoring van chronische aandoeningen; IoT-apparaten voor monitoring van thuisgebonden patiënten. Probleem in de zorg is vaak het ontbreken van interoperabiliteit tussen data.
 
complexer
 

Ons werk wordt complexer

Disruptieve innovatie leidt tot een verschuiving van eenvoudige, gestandaardiseerde taken naar meer complexe werkzaamheden. Disruptieve technologieën nemen vaak eerst de meest eenvoudige, repetitieve taken over (self-service kassa’s). Naarmate technologie evolueert, worden steeds meer gestandaardiseerde processen geautomatiseerd. Dit leidt ertoe dat banen die voornamelijk uit deze taken bestonden, verdwijnen of sterk veranderen.

Als gevolg hiervan verschuift het menselijke werk naar taken die complexer zijn en meer cognitieve vaardigheden vereisen. Dit kunnen bijvoorbeeld zijn: probleemoplossing; kritisch denken; strategisch denken; creatieve taken. Op de arbeidsmarkt betekent dit dat werknemers zich moeten aanpassen en nieuwe vaardigheden ontwikkelen om relevant te blijven. Flexibiliteit, levenslang leren en adaptief vermogen worden cruciaal. Het is niet anders.

Bankensector

Door deze verschuiving ontstaan er ook geheel nieuwe beroepen die inspelen op de complexere taken en de ontwikkeling, bediening en beheer van de nieuwe technologieën. Een voorbeeld uit de bankensector. Nog niet eens heel lang geleden waren overal kantoren met veel medewerkers voor eenvoudige transacties en administratie. Op dit moment: automatisering van basistransacties via apps en websites. Impact: veel minder bankmedewerkers die zich bezighouden met complexe financiële advisering en relatiemanagement.

Literatuur

Christensen, C. (2015). Het innovatie dilemma. Business Contact
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2019). Dit is waardegedreven zorg. Veranderen vanuit systemisch perspectief. Amsterdam: SWP
Woldendorp, H. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: