Waar zitten de uitdagingen bij de invulling van governance?
Modern governance
Toezichthouders worden geconfronteerd met de gevolgen van de digitale transformatie: een toename aan veranderingen en een toename van de snelheid van die veranderingen. Van toezichthouders wordt verwacht dat ze de gevolgen van de digitale transformatie voor hun eigen organisatie kunnen beoordelen. Als gevolg van deze ontwikkelingen zullen binnen de raad van toezicht nieuwe profielen ontstaan. Een belangrijke vraag die iedere toezichthouder zich moet stellen is: namens wie houden we nu toezicht en hoe houden we daar als toezichthouder verbinding mee?
https://www.multiraedt.nl/2022/12/06/modern-governance-vergt-maatschappelijke-afwegingen/
Reflectie
De nieuwe governance code voor de zorg legt de nadruk op gedrag en een open cultuur van aanspreekbaarheid en verantwoordelijkheid. Daarbij ligt de uitdaging erin om het gesprek te verschuiven van verantwoording naar meer (zelf)reflectie. Zelfreflectie is daarbij het vermogen van een toezichthouder om de eigen, vaak beperkende, interne logica tijdelijk opzij te schuiven en een andere positie aan te nemen. Zo wordt recht gedaan aan de complexiteit van toezichthouden.
Daarbij moeten toezichthouders snel kunnen inspelen op veranderende omstandigheden en nieuwe technologieën. Dit vergt weer een regelmatige evaluatie en aanpassing van toezichtmethoden. Toezichthouders moeten kritisch naar hun eigen functioneren kijken. Governance is niet statisch is, maar moet adaptief zijn aan de organisatie en haar omgeving. Er is hiermee een verschuiving van een formele invulling naar meer strategisch adviserend.
Transformatieve dialoog
Dat betekent een uitbreiding van de eigen rol en een ander gesprek met de Raad van Bestuur: de transformatieve dialoog. Een dialoog die gericht is op de transformatie van de organisatie en de impact op het leiderschap, de strategie, management en professionals binnen de organisatie. Dit betekent een verschuiving naar vertrouwensgebaseerd toezicht, waarbij minder nadruk ligt op strikte controle en meer op het opbouwen van vertrouwen tussen toezichthouders en organisaties.
Effectieve governance
Governance kan niet los kan worden gezien van de bredere organisatiecontext en strategie. Daarom is een systemische benadering gewenst die financiële, operationele en gedragsaspecten omvat. Effectieve governance vereist effectief informatiebeheer en -deling binnen de organisatie. Governance is niet alleen gericht op financiële continuïteit, maar ook op cliënttevredenheid, innovatie en duurzaamheid. Tevens wordt data-management een steeds belangrijker thema.
De kunst is een governancemodel in te richten dat past bij de context en past bij de (digitale) fase waarin de organisatie zich bevindt. Daarbij blijft overigens wel de rol van toezichthouders voor de inrichting van systemen en processen voor risico-identificatie en -beheersing. Diversiteit qua samenstelling en kennis is daarbij belangrijk.
Literatuur
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg) organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM)> Amsterdam: SWP
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2023). Toezichthouden in de 21e eeuw. Vertrouwen als basis voor goede governance. Amsterdam: SWP?