‘It upsets us and hurts our pride that, in a complex system, something should follow its own plan and not ours’(Vester, p. 47)

Big Picture

De impact van de digitale transformatie verhoogt de complexiteit van wat er om ons heen gebeurt en raakt ons allemaal. In ons boek ‘Zie je Big Picture’ hebben we uitgewerkt dat het gaat om je identiteit, inzicht en initiatief in samenhang vorm te geven. Hiermee onderken je patronen en kun je de context waarin je werkt en leeft duiden.

Dynamiek

Alles in de wereld is met elkaar verbonden: veranderingen in één onderdeel van een systeem kunnen vaak onvoorspelbare gevolgen kunnen hebben voor andere delen. De wereld wordt steeds complexer waardoor het belangrijk is om met onzekerheid om te gaan bij het nemen van beslissingen. Het begrijpen van de dynamiek van systemen is hierbij cruciaal. De werkelijkheid in de natuur, de maatschappij en in de menselijke ervaring is complex en holistisch. Inzicht in feedback loops maakt de impact van systemische veranderingen inzichtelijk.

Interconnectiviteit

In een complex systeem zijn de verschillende onderdelen (of componenten) met elkaar verbonden en beïnvloeden ze elkaar continu. Dit zorgt voor interconnectiviteit: verandering in één deel van het systeem heeft vaak invloed op andere delen. Je moet het systeem als geheel bekijken. Als je bijvoorbeeld het energieverbruik in een stad wilt verminderen, moet je niet alleen naar de energiecentrales kijken, maar ook naar het gedrag van de bewoners, de infrastructuur, en beleidsmaatregelen.

In een systemische werkelijkheid zijn alle delen van een systeem onderling verbonden. Dit betekent dat niets op zichzelf staat: elke actie, elk element of elke verandering beïnvloedt andere delen van het systeem. Bijvoorbeeld, in een ecosysteem hebben de planten invloed op de dieren, en de dieren beïnvloeden weer de planten. Hetzelfde geldt voor menselijke systemen zoals de economie, politiek en samenleving. Veranderingen in één deel van het systeem (zoals een beleidsverandering) kunnen wijdverspreide effecten hebben die moeilijk te voorspellen zijn.

Feedback loops

feedback loopsIn een systeem kunnen bepaalde processen zichzelf versterken (positieve feedback) of juist stabiliseren (negatieve feedback). In een positieve feedback loop versterkt de output van een systeem het proces dat de output veroorzaakt. Dit leidt vaak tot een versnelling of versterking van een effect. Het kan leiden tot exponentiële groei of toename, of tot een 'sneeuwbaleffect'. In een negatieve feedback loop wordt de output van een systeem teruggekoppeld naar het systeem om het oorspronkelijke effect te verminderen of te stabiliseren. Dit zorgt ervoor dat een systeem in evenwicht blijft of naar een stabiel punt terugkeert.

Feedback loops in een organisatie hebben de volgende consequenties:

  • Negatieve feedback loop: Wanneer een bedrijf een kwaliteitscontrole implementeert die producten met gebreken uitfiltert, leidt dit tot een verbetering van de productkwaliteit en een afname van klachten van klanten, wat het proces stabiliseert.
  • Positieve feedback loop: Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld een succesvolle marketingcampagne lanceert die de verkoop vergroot, kan dit extra middelen genereren voor verdere marketingcampagnes, waardoor de verkoop nog verder toeneemt.

In een klimaat- of ecosysteem kan een verandering in de temperatuur leiden tot verdere versterking van die verandering (bijvoorbeeld door smeltend ijs dat meer zonlicht absorbeert), of tot stabilisering (zoals het reguleren van de temperatuur door biodiversiteit).

Literatuur

Vester, F. (2012). The art of interconnected thinking. Ideas and tools for a new approach to tackling complexity. MÜnchen: Malik Management
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP