Patronen

De impact van de digitale transformatie verhoogt de complexiteit van wat er om ons heen gebeurt en raakt ons allemaal. In ons boek ‘Zie je Big Picture’ hebben we uitgewerkt dat het gaat om je identiteit, inzicht en initiatief in samenhang vorm te geven. Hiermee onderken je patronen en kun je de context waarin je werkt en leeft duiden. In dit blog bespreken wij de invloed van transities.

Van transitie naar overgang

transitiesAls onze omgeving verandert maken we zelf ook een transitie door. Transities hebben een grote impact op onszelf. We beginnen vaak met verzet. Je probeert daarna met overleg en onderhandelen de schade (voor jezelf) te beperken. Als de weerstand echter blijft loop je steeds meer risico’s van verlies en verdriet. De kunst is om daar weer uit te komen en de verandering te accepteren.

Er is een onderscheid tussen 'verandering' en 'overgang'. Verandering is iets dat van buitenaf wordt opgelegd: het is de gebeurtenis zelf, zoals het invoeren van nieuwe technologie. Overgang daarentegen is de interne, psychologische reis die mensen maken om zich aan te passen aan de verandering. Volgens Bridges is het de overgang die het meeste tijd kost en de grootste uitdagingen met zich meebrengt, omdat het gaat over hoe mensen zich voelen en hoe ze zich aanpassen aan nieuwe realiteiten.

Fasenmodel

Transities kennen een aantal fasen:

  • Afscheid: het begint met het afscheid nemen van de oude situatie. Hier speelt verlies, weerstand, verwarring en verdriet. We moeten onze oude manieren van werken, denken en leven loslaten om plaats te maken voor het nieuwe.
  • Overgang: daarna ontstaat een overgangsfase: we hebben weliswaar de oude situatie losgelaten, maar de nieuwe situatie nog niet volledig ingeburgerd. Het is een tijd van onzekerheid en chaos, waar oude gewoonten niet meer werken, maar de nieuwe manier van werken of denken nog niet duidelijk is. Deze fase wordt ook wel de liminale fase genoemd: een tussentoestand tussen twee fasen. In deze fase bevind je je tussen wat je was en wat je zult worden, zonder volledig één van beide te zijn.
  • Nieuw begin: we eindigen (hopelijk) met een fase van een nieuw begin. Dit is het moment waarop we ons comfortabel beginnen te voelen in de nieuwe situatie. Het is het punt waarop ze de verandering niet langer zien als iets negatiefs, maar het beginnen te omarmen en er actief mee aan de slag gaan.

Acceptatie

Het accepteren van een verandering draait niet alleen om het aanleren van nieuwe processen, maar om de persoonlijke reis die medewerkers maken, inclusief hun emoties, weerstand en de manier waarop ze zich aanpassen aan nieuwe situaties. We voelen ons comfortabel bij veranderingen wanneer de omstandigheden en onze invulling daarvan de transitie op een ondersteunende en geruststellende manier vergemakkelijken.

Participatie kan ons gevoel van controle vergroten en onze motivatie versterken. Als we een verandering zien als een kans voor persoonlijke of professionele groei voelen we ons vaak comfortabeler in veranderende omstandigheden. Het helpt als veranderingen geleidelijk en in kleine stappen plaats worden ingevoerd.

Literatuur

Bridges, W. en S. Bridges. (2017). Managing Transitions. Making the Most of Change. John Murray
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP