‘Psychologische veiligheid is niet hetzelfde als aardig zijn’(Edmondson, p. 37)

Goed werk

Burn-out wordt steeds meer een belangrijk thema in zowel de werksituatie als in het privé leven. Wat opvalt is dat de meeste literatuur gericht is op het herstel na een burn-out. Het lijkt echter logischer je werkomstandigheden en je leven zo in te richten dat de kans op een burn-out vrijwel nihil is. Dat hebben we uitgewerkt in een boek meer gericht op de werksituatie: ‘Interventies voor Goed Werk’. De casuïstiek komt uit de gezondheidszorg. Ons model is toepasbaar in ieder domein van werken. Goed werk kent zes dimensies: betekenis, veilig, grip, invloed, balans en samen.

Creëren veiligheid

Belangrijk voor het voorkomen van een burn-out is psychologische veiligheid: als een gedeeld kader binnen een team dat het acceptabel is om je uit te spreken, vragen te stellen, risico's te nemen en fouten toe te geven zonder angst voor negatieve gevolgen. Centraal staat communicatie: je moet het gevoel hebben je echt gehoord wordt en dat je bijdrage waardevol is. Tevens gaat het om duidelijk gedefinieerde rollen, verantwoordelijkheden en doelen. Stel daarbij normen op voor respectvolle interacties en samenwerking. Geef en ontvang feedback op een ondersteunende en respectvolle manier. Maak feedbackgesprekken regelmatig, gericht op groei en verbetering, niet op kritiek.

Het is belangrijk om in een team elkaar actief te ondersteunen in het bevorderen van psychologische veiligheid. Een toxische groepsdynamiek kan schadelijk zijn voor het welzijn van het team. De verantwoordelijke leidinggevende moet onmiddellijk actief reageren op negatieve groepsdynamiek (bijvoorbeeld intimidatie, groepsdruk) en onmiddellijk corrigerend optreden. Er moet wel ruimte voor conflicten zijn, maar zorg ervoor dat ze op een respectvolle manier worden opgelost.

Conflicten

conflictenHet omgaan met conflicten speelt een cruciale rol in het creëren en behouden van psychologische veiligheid, omdat conflicten onvermijdelijk zijn in werk- en teamomgevingen. Hoe conflicten worden aangepakt, kan de mate van psychologische veiligheid in een team versterken of ondermijnen. Psychologische veiligheid stelt mensen in staat om openlijk te discussiëren zonder angst voor persoonlijke aanvallen of vergelding, wat leidt tot meer authentieke interacties en het ontwikkelen van betere oplossingen.

Het juiste omgaan met conflicten bevordert onderling vertrouwen binnen een team. Wanneer je ziet dat conflicten eerlijk en zonder negatieve consequenties worden behandeld, groeit het vertrouwen in elkaar en in de leidinggevende. Omgekeerd geldt dat wanneer conflicten niet goed worden aangepakt onderdrukte gevoelens, zoals frustratie of wrok, zich opstapelen. Dit kan leiden tot demotivatie, burn-out of zelfs saboteren van het teamproces.

Inzicht

Psychologische veiligheid maakt het mogelijk om conflicten te zien als een bron van waardevolle diversiteit in gedachten en benaderingen, in plaats van iets dat vermeden moet worden. Wanneer conflicten effectief worden beheerd, worden ze een bron van waardevolle inzichten in plaats van een bedreiging voor de groepscohesie. Dit versterkt de psychologische veiligheid binnen een team en maakt het mogelijk dat iedereen zich vrij voelt om bij te dragen en te groeien.

Literatuur

Edmondson, A.C. 92019). De onbevreesde organisatie. Business Contact
Eliens, A., H. Woldendorp en A. Jeninga. (2024). Interventies voor Goed Werk. Het voorkomen en oplossen van burn-out in de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP
Harvard Business Review. (2024).Emotional intelligence: psychological safety.