Een transitieplan voor pensioenregelingen niet altijd verplicht, maar wel aan te raden

Alle pensioenregelingen moeten worden veranderd vanwege nieuwe pensioenwetgeving, de Wet toekomst pensioenen (Wtp). Als er iets wijzigt dat het pensioenniveau raakt is sowieso instemming van de ondernemingsraad nodig (WOR Art 27 lid 1A). Maar wat niet iedereen weet, ook de individuele werknemers moeten stemmen met de veranderingen.

De wetgever schrijft dan tevens voor (o.a. Wtp Art 150d) dat een transitieplan moet worden gemaakt, ook als de pensioenregeling is ondergebracht bij een verzekeraar of PPI. Deze plicht geldt niet als gebruik wordt gemaakt van “eerbiedigende werking” (wij schreven hier eerder over als er sprake is van een premieregeling met een naar leeftijd oplopende premiestaffel.

Wij adviseren echter om ook een transitieplan te maken als dit niet wettelijk verplicht is. Hieronder lichten wij dit toe.

Waarom meer doen dan wettelijk verplicht is?

In het transitieplan wordt onder andere een onderbouwing gegeven van de veranderingen van de pensioenregeling: waarom is gekozen voor de nieuwe pensioenregeling, wat zijn de gevolgen voor de deelnemers, gevolgen voor de kosten, etc.

Het is goed om voor het ‘nageslacht’ vast te leggen waarom bepaalde keuzes (met de kennis van dit moment) zijn gemaakt. Het maken van geen keuze (zoals bij de eerbiedigende werking) is ook een keuze; er zijn immers ook andere mogelijkheden.

In het transitieplan wordt onder andere vastgelegd dat bij de gemaakte keuzes rekening is gehouden met de belangen van alle deelnemers (werknemers, ex-werknemers en gepensioneerden). Door die keuzes nu vast te leggen wordt in de toekomst mogelijk veel tijd en mogelijke ergernis voorkomen (denk aan een nieuwe ondernemingsraad of een nieuwe directie/HR, vragen van deelnemers, etc.).

Onderdelen in het transitieplan

In het transitieplan (het plan is vormvrij, maar bijvoorbeeld op “werken aan ons pensioen” de website van het ministerie zijn eenvoudige invuldocumenten opgenomen en ook verzekeraars en ppi’s bieden een invuldocument aan) worden onder andere de volgende punten behandeld:

• Welke overwegingen en keuzes zijn gemaakt en wat is onderbouwing hiervan?
• Hebben we gekozen voor een solidaire premieregeling of een flexibel premieregeling of een premie-uitkeringsregeling? En waarom? Wellicht is er een vergelijking (met voor- en nadelen) tussen verwachte pensioenuitkomsten in de diverse systemen gemaakt. Wellicht is nog gekeken of aansluiting bij een pensioenfonds een optie is. Of is er een afspraak dat altijd de regeling van een bepaalde bedrijfstak wordt gevolgd?
• Hoe zit het met opgebouwde pensioenen en hoe verhouden de verwachte pensioenuitkomsten in de nieuwe pensioenregeling zich tot die van de bestaande regeling? Ook hier schreven wij eerder een notitie over. Het kan toch niet zo zijn dat werknemers die lang in dienst zijn naar verwachting lagere pensioenen hebben dan werknemers die later in dienst zijn getreden? En vinden we dit wel, waarom dan?
• Wat is de verwachting hoe het pensioeninkomen (Aow plus pensioen) zich verhoudt tot het inkomen vlak voor pensionering (de ‘vervangingsratio’)?
• Als werknemers er naar verwachting op achteruit gaan (dit kan ook aan de orde zijn bij eerbiedigende werking voor de nabestaandenpensioenen), hoe worden zij dan adequaat gecompenseerd? De afspraken hierover komen in het compensatiehoofdstuk.
• Gaan we nog een reserve maken om eventuele toekomstige pensioentegenvallers te dempen (solidariteitsreserve of risicodelingsreserve)?

Bij alle vragen geldt: waarom hebben we dit gedaan of waarom hebben we hiervoor niet gekozen?

Conclusie transitieplan

Het veranderen (of zo min mogelijk veranderen) van de pensioenregeling brengt grote keuzes met zich mee. Het gaat immers over het inkomen als je met pensioen gaat. Nu goed vastleggen waarom bepaalde keuzes gemaakt zijn, of juist niet gemaakt zijn, en deze keuzes onderbouwen, maakt het werk voor de toekomstige onderhandelaars over toekomstige pensioenregelingen een stuk makkelijker.

Rijswijk, maart 2025

Léon Zijlmans AAG van ZPA B.V.

Gerard van der Toolen van OR-Pensioenadviseurs