Hoe verander je systeemgedrag binnen organisaties?
‘Het systeem levert wat het systeem doet’(S. Godin).
Patronen
De impact van de digitale transformatie verhoogt de complexiteit van wat er om ons heen gebeurt en raakt ons allemaal. In ons boek ‘Zie je Big Picture’ hebben we uitgewerkt dat het gaat om je identiteit, inzicht en initiatief in samenhang vorm te geven. Hiermee onderken je patronen en kun je de context waarin je werkt en leeft duiden.
Keuzes
Strategie gaat in essentie om het maken van bewuste keuzes vandaag die leiden tot gewenste uitkomsten morgen. Effectieve strategieën maken gebruik van bestaande systemen en proberen deze niet direct te bestrijden. Door te begrijpen hoe systemen werken, kun je ze inzetten als hulpmiddelen voor verandering. Strategieën spelen zich af over tijd en omvatten meerdere spelers, regels en mogelijke uitkomsten.
Big Picture
Hoe krijg je zicht op systemen. Kijk naar de Big Picture: wat zijn de grenzen? Wie zijn de belanghebbenden? Wat zijn hun doelen, prikkels, en gedragingen? Systeemveranderingen kunnen veroorzaakt worden door ‘ hefbomen’: kleine ingrepen hebben grote effecten. Dat kun je bijvoorbeeld bereiken door de informatievoorziening te beïnvloeden. Als je het resultaat van een systeem wilt veranderen moet je het ontwerp beïnvloeden.
Systeemkennis
Hoe doe je dat? Het begint met zicht op de systeemonderdelen. Wie of wat zit erin en hoe beïnvloeden die elkaar. Bijvoorbeeld als je het systeem van verzuim in beeld wilt brengen gaat het om medewerkers, leidinggevenden, personeelsbeleid, externe arbodienst, werkdruk en communicatie. Systemen bestaan uit terugkoppelingen. Bij verzuim bijvoorbeeld: Een toename in werkdruk ? leidt tot meer fouten ? leidt tot frustratie ? leidt tot nog hogere werkdruk ? enzovoort. Hoe zien de informatiestromen over dit onderwerp er uit? Wie weet wat wanneer. Hoe worden beslissingen over verzuimbeleid genomen.
Gedrag
Begrijp de perspectieven en motivaties van anderen om effectievere strategieën te ontwikkelen. Zicht op drijfveren helpt daarbij. Wat wil iemand echt, wat levert bepaald gedrag iemand op? Door te begrijpen hoe mensen zich gedragen binnen systemen, maak je geen theoretische plannen, maar creëer je strategieën die gedragen worden en reageren op realiteit.
Literatuur
Godin, S. (2024). This is strategy. Make better plans. Authors Equity
Woldendorp, H. en A. Jeninga. (2018). Organisaties ontwarren. Systemisch kijken, denken en doen binnen de gezondheidszorg. SWP
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven.(2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP