Fasenmodel

ontwikkeling zorgvastgoedHoe navigeer je effectief door veranderingsprocessen? Een mogelijk model is werken met een viertal emotionele en gedragsmatige faseringen:

  • Status Quo: De huidige, vertrouwde situatie waarin routines en processen voorspelbaar zijn. Het geeft comfort, maar kan ook saai of frustrerend zijn.
  • Disruptie: Een verstoring of verandering die de bestaande situatie uit balans brengt, wat vaak leidt tot onzekerheid en weerstand. Dit kan leiden tot boosheid of ongeloof.
  • Adoptie: De fase waarin individuen of teams de verandering beginnen te accepteren en zich aanpassen aan nieuwe realiteiten. Het is zoeken naar de balans tussen optimisme en twijfel.
  • Innovatie: Het stadium waarin de verandering volledig is geïntegreerd, wat leidt tot nieuwe manieren van werken en verbeterde resultaten. Er is sprake van verbondendheid en eigenaarschap.

Status quo

Ik pas het model toe op de ontwikkeling van zorgvastgoed. De status quo kenmerkt zich door: zorginstellingen werken met bestaande gebouwen die vaak verouderd zijn, modellen zijn veelal gebaseerd op traditionele intramurale zorg, grondposities, eigendomsconstructies en financiering zijn langlopend en relatief rigide, stakeholders (zorgverleners, gemeenten, bewoners) zijn gewend aan de status quo.

Disruptie

Verandering begint te ontstaan door de toekomst van wonen met zorg in te brengen. Disruptie ontstaat doordat wachtlijsten toenemen en personeel steeds schaarser wordt. Er is behoefte aan nieuwe woonzorgvormen (bv. geclusterde woonzorg, levensloopbestendig wonen). De energietransitie stelt nieuwe eisen aan gebouwen.

Adoptie

In de adoptiefase gaan partijen nieuwe wegen verkennen. Projecten worden gestart met innovatieve woonzorgconcepten (bv. zorgbuurten, seniorencoöperaties, modulair bouwen). Er ontstaat draagvlak bij stakeholders: bewoners, gemeenten, architecten, zorgorganisaties. Experimenten worden opgezet: hoe kunnen we zorg en wonen anders combineren.

Innovatie

In de innovatiefase worden nieuwe modellen leidend. Geïntegreerde woonzorgconcepten worden de norm. Vastgoed wordt ontwikkeld vanuit leefomgeving, niet vanuit gebouw alleen. Er ontstaat een ecosysteem rond wonen, zorg, welzijn en technologie (‘De buurt als ecosysteem’). Participatie van bewoners, duurzaamheid en digitalisering zijn ingebed in het ontwerp.

Dit model kan bijvoorbeeld ingezet worden bij workshops voor zorgorganisaties, gemeenten en vastgoedontwikkelaars of dialogen met bewoners en de buurt. Voor projectontwikkelingstrajecten is het model toepasbaar door vanaf de start te werken met de vier fasen om zo de verwachtingen te kunnen structureren.

Literatuur

Bateman, C., M. Pleshette, A. Cindrich en C. Philips. (2023). Change: How to Turn Uncertainty Into Opportunity. Mango
Woldendorp, H. (2021). Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. SWP