Competenties

Drie competenties dragen in ieder geval bij om levensvatbaar (werkgerelateerd) te zijn:

  1. Werk met technologie en niet ertegen. Machines nemen steeds meer repetitieve en analytische taken over. Wie technologie slim inzet, vergroot zijn/haar productiviteit en impact.

    Het gaat om vaardigheden als digitale geletterdheid: weten hoe technologie werkt (AI, data-analyse, cloud, automatisering); data-intelligentie: kunnen lezen, interpreteren en gebruiken van data in besluitvorming; AI-samenwerking: weten wat AI wel en niet kan.

  2. Begrijpen van waardecreatie en strategie. Dit gaat om het vermogen om systemen, organisaties en markten te begrijpen en daarin waarde te creëren en te sturen. AI op zichzelf is nutteloos zonder context. Je moet weten hoe je technologie inzet om echte problemen op te lossen en kansen te grijpen.

    Het gaat om vaardigheden als systemisch denken: begrijpen hoe organisaties werken als samenhangend geheel; strategisch inzicht: keuzes kunnen maken die passen bij doelen, trends en resources; waardecreatie: weten wat klanten, cliënten of burgers belangrijk vinden; verandervermogen: flexibel inspelen op dynamiek in markt, wetgeving of technologie.

  3. Versterken van de menselijke kant. Naarmate technologie beter wordt in taken, groeit de waarde van dat wat mensen uniek maakt: empathie, creativiteit, intuïtie en ethiek.

    Het gaat om vaardigheden en eigenschappen als empathie en emotionele intelligentie: kunnen aanvoelen wat anderen nodig hebben of voelen; creativiteit en verbeelding: nieuwe ideeën of oplossingen bedenken die AI niet kan afleiden uit data; oordeelsvorming en ethiek: morele keuzes maken in grijze gebieden; zingeving: mensen verbinden rond gedeelde waarden en betekenis.

AI systemen

ai wereldWat wordt ons werk- en leefwereld nu AI steeds meer doordringt? We bewegen richting generatieve AI – systemen die tekst, beeld, audio én data begrijpen en combineren (zoals ChatGPT, Claude). AI wordt een algemene werkassistent – beschikbaar in e-mails, notulen, ontwerpen, besluitvorming, enzovoort. Je krijgt straks AI die jou kent: jouw voorkeuren en jouw doelen. AI-systemen gaan vaker beslissingen zelfstandig nemen (bv. medische triage, fraudedetectie).

Projectontwikkeling

Bijvoorbeeld op het gebied van projectontwikkeling in de bouw kan Generatieve AI snel tientallen ontwerpvarianten genereren op basis van input zoals perceelgrootte, bestemmingsplan, bezonning, parkeernormen en ESG-doelstellingen. AI-modellen analyseren automatisch bestemmingsplannen en stikstofregels, en geven aan wat wel of niet haalbaar is op een locatie.

Predictive AI gebruikt data van eerdere projecten (huurprijzen, verkoopsnelheid, demografische ontwikkeling, mobiliteit) om locaties te scoren op ontwikkelpotentie. AI-modellen simuleren bouwfases en herkennen risico’s op vertraging of faalkosten door weersomstandigheden, leveringsproblemen of onderlinge planningsconflicten. In de samenwerking met onderaannemers en gemeenten kan AI helpen om contractdocumenten en technische bestekken automatisch te controleren op inconsistenties of juridische valkuilen.

De beschreven competenties maken adaptie mogelijk, maar helaas niet zeker.

Literatuur

Bornet, P. (2024). IRREPLACEABLE: The Art of Standing Out in the Age of Artificial Intelligence. John Wiley
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven.(2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP