Het mentale aspect van het ondernemerschap is sterk onderbelicht.
Er wordt ontzettend veel geschreven over het opstarten van ondernemingen, ondernemingsplannen, marketing, over hoe teamwork moet worden bevorderd, etc., maar over het misschien wel moeilijkste aspect van het ondernemerschap, het mentale, is niet veel te vinden.
Iedereen heeft weleens gehoord, dat ondernemers creatief en optimistisch van aard moeten zijn en bovendien over veel doorzettingsvermogen dienen te beschikken.
Over hoe de ondernemer mentaal moet omgaan met zowel succes als tegenslagen is echter veel minder bekend.
Uiteindelijk zal iedere ondernemer hiermee geconfronteerd worden en ligt het aan zijn of haar mentale evenwichtigheid of dat soort uitdagingen overwonnen kunnen worden.
Juist het gebrek aan die evenwichtigheid kan gezien worden als de voornaamste oorzaak van het op de klippen lopen van vele ondernemingen.
- De prijs van succes
Tragisch genoeg blijken vele ondernemers mentaal nog slechter te zijn voorbereid op succes dan op tegenslagen. Van alle kanten wordt wel gewaarschuwd voor de vele valkuilen die de ondernemer op zijn pad kan tegenkomen, maar vreemd genoeg ontbreekt advies over de verborgen verleidingen waaraan een succesvolle ondernemer wordt blootgesteld.
Hoe vaak worden de goede resultaten van een succesvolle strategie niet zonder meer geëxtrapoleerd naar de toekomst zonder bijvoorbeeld rekening te houden met de reactie van de concurrentie.
In de euforie, die succes nu eenmaal met zich meebrengt, is het niet altijd even gemakkelijk het hoofd koel te houden en die nuchtere rekenmeester te zijn, die het op dat soort momenten moet winnen van de doldrieste veroveraar!
Ook wordt cash flow nog weleens aangezien voor winst en wordt prematuur toegegeven aan allerlei latente verlangens naar luxe en status. De belastingdienst en debiteuren- en voorraadfinanciering kunnen dan plotseling in het gedrang komen.
- De beproeving van tegenslag
Tegenslagen daarentegen stellen de ondernemer weer op een andere manier op de proef. Hoe gaat hij of zij om met problemen die rechtstreeks verband houden met de onderneming zelf en met tegenslagen van buitenaf, waar vaak geen enkele invloed op kan worden uitgeoefend?
Hoe reageert de ondernemer op teruglopende verkopen, extreem ziekteverzuim, liquiditeitsproblemen, maar ook op recessies of bureaucratische doolhoven?
Veel zal afhangen van de mentale veerkracht van de ondernemer en of hij of zij zich voor 100% zelf verantwoordelijk voelt voor het wel en wee van de onderneming. Het heeft geen zin om het personeel, de zakenpartner, de concurrent, de overheid of de economie de schuld te geven van de problemen waarmee men zich geconfronteerd ziet.
- Stress
De schuld bij derden leggen betekent namelijk dat daarmee de verantwoordelijkheid verlegd wordt en dan is de ondernemer zelf niet meer verantwoordelijk. Daarmee maakt de ondernemer zichzelf bijna automatisch machteloos om nog wat aan de situatie te doen. Die machteloosheid leidt weer tot frustratie en stress.Het is vooral de stress die de ondernemer parten kan spelen. Als stress maar lang genoeg aanhoudt, dan kan dat een nadelige invloed op het rationele denken hebben en worden al gauw beslissingen genomen, die door emoties gevoed zijn.
De ondernemer die zich echter volledig verantwoordelijk voelt en zich realiseert dat hij of zij de enige is die actief wat aan de situatie kan veranderen, voelt zich daardoor gesterkt. Daarmee is niet ieder probleem als vanzelf opgelost, maar de noodzakelijke positieve instelling is in ieder geval wel aanwezig.
- Klagen
Hiermee samenhangend betekent het ook dat klagen contra-productief is. Door te klagen identificeert men zich met negatieve gedachten en daarin kan men maar al te gemakkelijk vastlopen. Negatief denken is als het ware een magneet die nog meer negatieve gedachten aantrekt.Klagen is trouwens een andere manier om de verantwoordelijk te ontkennen. Door iets of iemand de schuld te geven schuift men de verantwoordelijkheid van zich af.
De ondernemer die zich voor 100% verantwoordelijk voelt, zich bewust is van de destructieve kracht van negatieve gedachten en die niet blijft steken in het verleden en leert van gemaakte fouten, maakt de meeste kans om tegenslagen te overwinnen.
- Klankbord
Het voorgaande onderstreept maar weer eens de complexiteit van het ondernemen. Vooral de nog onervaren ondernemer zou er goed aan doen af en toe gebruik te maken van de ervaring van anderen, die dat allemaal zelf al eens hebben meegemaakt.
Zelfs de ervaren ondernemer wordt regelmatig met onverwachte situaties geconfronteerd, waar hij of zij geen goed raad mee weet.
Een goed klankbord kan dan veel narigheid voorkomen.
Leuk stukje, geldt niet alleen voor ondernemers maar ook voor 'gewone' mensen. Het valt mij op dat er heel veel gewauwel rondom het ondernemerschap is. Het aardige is dat niemand weet hoe dat nu eigenlijk moet, dat ondernemen dan. Vraag het eens aan onze vrienden van de KvK bijvoorbeeld, als je goed doorvraagt dan hebben ze geen flauw idee. Dan de vele alspaddestoelenuitdegrondschietende initiatieven om te netwerken, hallelujabijeenkomsten te bezoeken (meestal met Guru die blijkbaar niets anders te doen heeft, zijn/haar ondernemersschap is blijkbaar vanaf de zijlijn mensen vertellen hoe ze moeten ondernemen).
Mooi stukje. Ik heb net onlangs binnen een andere groep een youtube filmpje geplaatst. Ik kan het namelijk zelf niet beter verwoorden http://youtu.be/KuNQgln6TL0
Ik ben het van harte met Roelof eens! Er zijn tientallen meters (management)boeken geschreven over ondernemen. Volgens mij kun je het uitsluitend leren, door het gewoon te doen. Hoe ga je om met tegenslagen? Bijvoorbeeld een MKB Bank die itt eerdere toezeggingen geen verder werkkapitaal wil lenen, op het moment dat de eerste klanten binnengehaald zijn... Op het Groot Ondernemerscongres sprak ik naast Annemarie van Gaal nog een aantal inspirerende mensen. Daarom heb ik de volgende stelling overgenomen; "Een probleem waar je op geen enkele manier invloed op kan uitoefenen, moet je als een feit accepteren". Wat voor mij ook goed werkt is om tegenslagen niet te delen met potentiële klanten. Mensen willen passie en bevlogenheid zien en ontmoeten, willen positieve dingen horen en zien. Problemen deel ik daarom uitsluitend met een klein groepje vertrouwelingen...
Dat geldt alleen voor de mensen die denken dat mentaal vermogen alleen maar focus en doorzettingsvermogen is. Mentaal vermogen bestaat uit heel veel aspecten waarvan effectieve communicatie zowel voor ondernemers als in de sport heel belangrijk is. Duidelijke communicatie door het simpel te houden, wat je doet en doen wat je zegt, de juiste vragen stellen voor bewustzijn en doorvragen om zaken boven tafel te krijgen waar je eventueel op in kunt spelen.
Daar heb je helemaal gelijk in. Er moet een goede balans zijn in het totaalspectrum. Steven Covey geeft daar een aardig beeld van in zijn boek De 7 eigenschappen van effectief leiderschap. Er zijn zo veel aspecten die die balans bepalen dat ik slechts een enkele wil noemen. Bijvoorbeeld: waar was het je om begonnen, je passie, ken jezelf en accepteer jezelf, erken wat je niet weet, blijf fysiek fit, wees nuchter in het hebben van een ego en het besef dat je elkaar nodig hebt. Maar Leo, wat maakt dat jij dit onderwerp opwerpt?
@Foeke, In de adviespraktijk kom je veel gevallen tegen van ondernemers die 5 minuten voor 12 pas beslissen advies te vragen, voor problemen die bij een juiste instelling niet hadden hoeven te ontstaan. Dat is tragisch voor de ondernemer en frustrerend voor de adviseur.
@Leo, Ik herken wat je zegt. Tegelijk heeft iedereen zijn ritme. Het moment waarop je open gaat staan om van je fouten te leren. Mensen leren als ze er aan toe zijn. Daarbij hoort ook dat je probleem groot genoeg moet zijn. Wel is het aardig als je een netwerk om je heen hebt zodat je weet waar je terecht kunt als het nodig is. In een enkel geval kun je iemand een probleem bezorgen om het proces te versnellen. Wat ik daarom ook probeer te doen is het in beeld zijn als sparringspartner. Dat werkt laagdrempelig. Hoe ga jij er mee om?
De klankbordfunctie ( http://www.multiraedt.nl/multiraedt-als-klankbord ) op regelmatige basis vind ik zelf het interessants. De kunst is de (potentiële) klant daarvan te overtuigen.
Leo, Je insteek kan ik mij in vinden. Ik ga zelf binnenkort een Raad van advies instellen voor mijn eigen onderneming. In de praktijk merk ik dat daar een drempel ligt in de vrees voor het onbekende en, vaak verborgen, norm die starters hebben dat zij het alleen behoren te doen. Daarbij komt dat er vaak veel mensen op je pad komen die allemaal iets aan je willen verdienen. En hoe maak je nu het onderscheid tussen slachtoffer worden en een win-win situatie. Ik weet nog goed de uitspraak bij Kvk "denk erom, iedereen die je iets aanbiedt doet dat om er zelf beter van te worden" . Daar sta je dan. Natuurlijk zou je zelf naar de meerwaarde moeten kijken. Maar als startende ondernemer heb je vaak dat inzicht nog niet. Dus hoe onderscheid je de schapen van de wolven? Aanbevelingen van klanten lijkt mij een methode. Ik probeer dat te doen door eerst gewoon zichtbaar te worden en niks te willen. Pas als uit gesprekken blijkt dat er chemie is en meerwaarde dan volgt de rest, stap voor stap. En als ik denk dat er geen win-win situatie is dan haak ik zelf vaak als eerste af. Maar natuurlijk wel met een toelichting waarom. Wat zijn jou ervaringen? Intussen heb ik je site bezocht. Deze ziet er mooi en functioneel uit. Bedankt voor de vel tips die er op vermeld staan. Er is altijd iets te leren. Even van ondernemer naar ondernemer, hoe gaan jullie om met de financiële kant in zo'n klankbordfunctie? Uurtje-factuurtje, x-uren vrij en dan betalen of ...
Een abonnement is voor sommigen een optie.
@ Leo en Foeke , een heel herkenbaar stuk. Ik ben startende ondernemer en ben ik het afgelopen en tevens eerste jaar behoorlijk diep gegaan om mijn onderneming op te zetten. Op mijn vakgebied ben ik goed in wat ik doe, maar dan het ondernemerschap erbij en niet wetende wie om hulp te vragen. Niet alleen omdat ik het zelf wilde klaren, maar vooral ook niet wetende wie waarin kan ondersteunen of wie wat van je wil... Zoals de winwin situatie waar jullie het over hebben. Veelal wil iedereen in contact komen en iedereen wil binnen je netwerk, maar wat zij jouw te bieden hebben?! Langzamerhand begint het een wedstrijd te lijken wie de meeste linkid/facebook ect. contacten heeft, ipv naar de inhoud en daadwerkelijk naar de diepgang en mogelijkheden van elkaar netwerk te kijken. Mijn klanten bestand vanaf nul opbouwen was en is nog steeds erg lastig, waarbij de onzekerheid over het ondernemen ook een rolspeelt. Kortom, jullie slaan wat mij betreft de spijker op zijn kop! Wat niet wil zeggen, dat het ondernemen ook ontzettend leuk is en ik nog steeds wil knocken naar succes en mijn droom na streven. Bedankt voor het stukje herkenning!
Een echte ondernemer ziet overal kansen, ambtenaren zien overal bedreigingen. Sommige ondernemers zijn nog te veel ambtenaar. Zoals Marion terecht opmerkt, ondernemers houden de boel simpel. Het artikel kan gelden voor zelfstandigen, voor managers, maar niet voor ondernemers.
Helemaal mee eens, Leo. Dat was voor mij ook een aanleiding om me te ontwikkelen als ondernemerscoach. Iedere zichzelf respecterende ondernemer zou zichzelf een onafhankelijk en objectief klankbord moeten gunnen!
Goed dat u deze kant van het ondernemerschap duidelijk hebt belicht. Inderdaad een verwaarloosd aspect.